________________
ચન્દ્રની સાથે સ્પશ થયા તેનું નામ પ્રમયોગ છે. આ પ્રકારના ચાગ કયારેક જ સ`ભવી શકે છે.-કાયમ સ’ભવતા નથી કહ્યું પણ છે કેહિની ચિત્તા ’ઈત્યાદિ.
पुणव्वसु
આ કથન અનુસાર ચન્દ્રના ઉભયયેાગ થાય છે. એટલે કે પુનર્વ સૂ આદિ નક્ષત્ર ચન્દ્રના દક્ષિણ ઉત્તર રૂપ બન્ને પાર્શ્વોમાં યાગવાળાં હાય છે. તેથી તેઓ ક્યારેક પ્રમદ ચેગવાળા પણુ હોય છે. હું एतेषामुत्तरगा પ્રા: સુમિશ્રાય ચંદ્રમા નિતાં સુમિક્ષાય” આ સૂત્રપાઠ દ્વારા તેમનું કુલ આવ્યુ છે-પુનર્વસુ આદિ નક્ષત્રા ચન્દ્રમાની ઉત્તરમાં રહેતા સુભિક્ષ ( સુકાળ ) રૂપ ફળની પ્રાપ્તિ થાય છે. ! સૂ. ૬૯ ૫
દૈવનિવાસના અધિકાર ચાલી રહ્યો છે. તેથી હવે સૂત્રકાર દેવનિવાસભૂત જે જમૂદ્રીપ આદિ ક્ષેત્રે છે તેમનાં દ્વારાનું નિરૂપણ કરે છે— जंबूद्दीवरस दारा ” ઇત્યાદિ—(સૂ. ૬૪)
66
ટીકા-જમૂદ્રીપ નામના જે મધ્યદ્વીપ છે તેના દ્વારાની ઊંચાઈ માટ ચેાજનની કહી છે. સમસ્ત દ્વીપસમુદ્રોનાં દ્વારા પણ એજ પ્રમાણે આઠ આઠ ચેાજન ઊંચાં કહ્યાં છે. ।। સૂ. ૭૦ ॥
દેવના અધિકાર ચાલી રહ્યો છે. તેથી હવે સ્ત્રકાર જે કર્મોના પ્રભાવથી જીવ દેવત્વની પ્રાપ્તિ કરે છે તે કર્માનું કથન કરે છે
પુરૂષવેદનીય કર્મકે સ્વરૂપકા નિરૂપણ
''
પુરિતયેળિખાતા જમ્મસ 'ઈત્યાદિ—
ટીકા-પુરુષ વેદનીય કમ ના જઘન્ય (ઓછામાં ઓછી) સ્થિતિ આઠ વર્ષની કહી છે યશઃકીર્તિ નામના કર્મીની અન્યસ્થિતિ પણ જઘન્યની અપેક્ષાએ આઠ મુની કહી છે, ઉચ્ચગેાત્રક નીબંધ સ્થિતિઆઠ જ મુહૂત'ની કહી છે. સ૭૧ા
કમના અધિકાર ચાલી રહ્યો છે. તેથી હવે સત્રકાર તેના કારણભૂત કુલટિ સૂત્રનું કથન કરે છે “ àફેરિયાનું ગટ્ટુ નાર્ જોડી ગોળીવમુદ્દલચલન્ન” ઇત્યાદિ ટીકાથ –તેઇન્દ્રિય જીવાની તૈઇન્દ્રિય જાતિમાં જે બે લાખ ચેાની (ઉત્પત્તિ રૂપ ચાનીએ) કહી છે, તેમાં ઉત્પન્ન થયેલી એવી જે કુલ કાટીઓછે તેમની સખ્યા માઠ લાખની કહી છે, કારણ કે એક જ ચેનીમાં અનેક ફુલકાટી હોય છે, જેમ કે-એક જ ગેમય રૂપ ચેનીમાં વિચિત્ર આકારવાળા કૃમિ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે તે કારણે તેમની (ત્રીન્દ્રિય જીવાની) કુલકેટીએ આઠ લાખ કહેવામાં આવી છે. ! સૂ. ૭૨ ॥
ક્રમ પુદ્ગલેના ચયાદિ સત્વને સદ્ભાવ હોય તેા જ તૈઈન્દ્રિય જીવા ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર ચયાદિકનું નિરૂપણ કરે છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
૧૯
