________________
દીર્ધદ્વૈતાઢય આફ્રિકોંકા નિરૂપણ
હવે સૂત્રકાર દ્વીધ વૈતાઢ્ય આદિકાની પ્રરૂપણા આઠ સ્થાન રૂપે કરે છે– ‘લવૂ મંત્રપુરસ્થિમાં સિયાપ મારી ' ઇત્યાદિ
66
"
સૂત્રા-જબૂદ્વીપના મન્દર પર્વતની પૂર્વ દિશામાં જે શીતા મહાનદી વહે છે તેની ઉત્તર દિશામાં આઠ દીઘ વૈતાઢ્ય, આઠ તિમિગુફા, આઠ ખડપ્રપાત ગુફા, આઠ કૃતમાલક દેવ, આઠ નાટ્યમાલક દેવ, આઠ ગગાકૂડ, આઠ સિંધુકુડ, આઠ ગંગા, આઠ સિંધુ, આઠ ઋષભકૂટ પર્વત, અને આઠ ૠષભકૂટ દેવ કહ્યા છે (૧) જ બુદ્વીપના મન્દર પંતની પૂર્વ દિશામાં જે શીતા માનદી વહે છે તેની દક્ષિણ દિશામાં પણ આઠ દીઘ્ર વૈતાઢ્ય પર્વતથી લઈને આઠ ૠષભકૂટ દેવ પન્તની ઉપયુક્ત વસ્તુએ કહી છે. વિશેષમાં ત્યાં રક્તા અને રક્તાવતી નદીએ અને તેમના કુંડા છે. ા૨ા જમૂદ્રીપના મન્દર પર્વતની પશ્ચિમ દિશામાં જે શીતેાદા મહાનદી વહે છે તેની દક્ષિણ દિશામાં દી તાશ્ર્ચથી લઇને આઠે નાટચમાલક દેવે આઠ ગંગકુંડ, આઠ સિંધુકુંડ, આઠ ગંગા આઠે સિંધુ આઠ ૠષભકૂટ પર્યંત અને આઠ ઋષભકૂટ દેવા પર્યન્તના ઉપયુક્ત પદ્મા છે, (૩) જબૂદ્બીપના મંદર પર્વતની પશ્ચિમ દિશામાં જે શીતેાદ મહાનદી વહે છે, તેની ઉત્તરે આઠ દી ચૈતાઢય પર્વતથી લઈને આઠ નાશ્ચમાલક દેવેશ, આઠ રક્તાકુંડ, આઠ ક્દાવતી કુંડ, આઠ રક્તા ઇત્યાદિ આઠે ૠષભકૂટ દેવા પન્તની ઉપર્યુક્ત વસ્તુએ છે. જા જમૂદ્રીપના મન્દર પર્વતની પૂમાં શીતા મહાનદીની ઉત્તરે આઠ દીવૈયાઢ્ય આદિ હોવાનું જે કથન કરવામાં આવ્યુ છે, તેમાં વૈતાઢ્ય પર્વતાની આગળ જે ‘ દીઘ” ’ વિશેષણુ લગાડવામાં આવ્યું છે તે વર્તુલ વૈતાઢ્યની નિવૃત્તિને માટે લગાડવામાં આવ્યું છે. આઠ દીવ વૈતાઢ્યોમાના પ્રત્યેક દીઘ વૈતાજ્યમાં એક તિમિસ્રગુફા અને એક ખંડપ્રપાતળુહા છે. આ રીતે આ દીવ વૈતાઢ્યની કુલ આઠ નિમિસ્ર ગુફાઓ અને આફ ગુફાઓ થઇ જાય છે. જે આફ
ખડપ્રપાત
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
૬ ૧
