________________
-સૂત્રાર્થ– હે ભિક્ષુઓ! પૂર્વકાળમાં જે સર્વ થઈ ગયાં છે, અને ભવિષ્યમાં જે સર્વજ્ઞ તીર્થકર થવાના છે. તેઓ સમીચીન વ્રતના ધારક હતા અને હશે. તેમણે પૂર્વોકત ગુણોનું જ પ્રતિપાદન કર્યું છે અને કરશે, અને જે કાશ્યપ (કાશ્યપ ગોત્રીય મહા વીર) અને ઇષભદેવના અનુગામીઓ છે. તેમણે પણ સભ્ય જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર. અને તપને મોક્ષમાર્ગ રૂપ કહેલ છે. પર,
–ટીકાથહે ભિક્ષુઓ! ભૂતકાળમાં જે તીર્થકર થઈ ગયા છે, તેઓ યોગ્ય વ્રતના ધારક હતા. ભવિષ્યમાં જે તીર્થકર થશે તેઓ પણ યોગ્ય વ્રતના ધારક હશે. અને મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં વર્તમાનકાળે જે તીર્થકરે વિદ્યમાન છે તેઓ પણ ગ્ય વ્રતના ધારક છે તે સઘળા તીર્થકરોએ પૂર્વોકત ગુણોને જ મોક્ષના સાધક કહ્યા છે અને કહેશે. ઋષભદેવ ભગવાન અને મહાવીર પ્રભુના અનુયાયીઓ પણ એવુ જ પ્રતિપાદન કરે છે અને કરશે કે જ્ઞાન, દર્શન ચારિત્ર અને તપ રૂપ ત્રિરને જ મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરાવનાર હોવાથી મોક્ષમાર્ગ રૂપ છે. ગાથા ૨૦ના
હવે સૂત્રકાર તે ગુણોને નામ સાથે નિર્દેશ કરે છે- “સિવિલ વિ” ઈત્યાદિ
શબ્દાર્થ_તિથિ જિ-ઝિત્તિના મન, વચન અને કાય આ ત્રણથી જ્ઞાન મા જાન માં દ્વાર પ્રાણીઓને વધ ના કરવું જોઈએ “બાપ-આદત પિતાના હિતમાં પ્રવૃત્ત “નવાણંદુ-નાનાં વૃત્ત વર્ગ વગેરેની ઈચ્છારહિત ત્રણ ગુણિઓથી ગુપ્ત રહેવું જોઈએ. - આ પ્રકારે ‘અનંતો -અનંત અનનજીવ “ણિા-સિદા સિદ્ધ થયા છે તથા “ing-હંસ’ વર્તમાનકાળમાં જે અવગણના-શે જ અઘરે બનાવાતા અને ભવિષ્યકાળમાં પણ બીજા અનંત જીવ સિદ્ધિને પ્રાપ્ત કરશે. તે ૨૧ છે
સૂત્રાર્થે– ત્રણે પ્રકારે એટલે કે મન, વચન અને કાયાથી પ્રાણીઓની હિંસા કરવી જોઈએ નહીં તથા આત્મહિતને માટે તત્પર રહેવું જોઈએ. સ્વર્ગ પ્રાપ્તિ આદિ રૂપ નિદાન (નિયાણા)થી રહિત થવું જોઈએ. ઇન્દ્રિય અને મનને વશ રાખવા જોઈએ, મન, વચન અને કાયથી સંયુકત થવું જોઈએ એટલે કે મને ગુપ્ત વચનગુપ્ત અને કાયગુપ્ત થવું જોઈએ આ પ્રકારે સંયમ આરાધના કરીને અનંત જી સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી ચુક્યા છે પ્રાપ્ત કરે છે અને પ્રાપ્ત કરશે. ૨૧
-ટીકાઈત્રણ પ્રકારે એટલે કે મનથી, વચનથી અને કાયાથી, તથા કૃત કારિત અને અનુમદના દ્વારા દસ પ્રકારના પ્રાણને ધારણ કરનારા ત્રસ અથવા સ્થાવર ઓની હિંસા કરવી જોઈએ નહીં આત્મહિતમાં પ્રવૃત્ત રહેવું જોઈએ જેઓ આત્માનું હિત ચાહતા
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૨૪૭.
