________________
ટીકાર્થ કદાચ તૂટેલા દેરાને સાંધી શકાય છે, પણ તૂટેલા જીવનને સાંધી શકવાને કોઈ સમર્થ નથી, એવું સર્વજ્ઞ ભગવાનનું કથન છે. છતાં પણ અવિવેકી મનુષ્ય પાપકર્મ સેવવાની ધૃષ્ટતા કરે છે. તેઓ એવું કહે છે કે “અમારે તો વર્તમાનકાળના સુખ સાથે જ નિસબત છે, પરલોક જોઈને કોણ આવ્યું છે? કે પરલોક જેઈને આવ્યું હોત તે પરલોકની વાત પર શ્રદ્ધા મૂકીને તેને માટે આ લેકના સુખને પરિત્યાગ કરીને દુઃખની બહુલતાવાળાં કર્મોમાં (તપસ્યા આદિમાં પ્રવૃત્ત થવાનું ઉચિત ગણાત પરંતુ એવું તે છે નહીં, તેથી વૈષયિક સુખને માટે જ પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. આ પ્રકારનું કથન અજ્ઞાની મનુષ્ય કરે છે.
આ ગાથાને ભાવાર્થ એ છે કે – સર્વજ્ઞ તીર્થકરાએ કહ્યું છે કે તૂટેલા આયુધ્યને સાંધી શકાતું નથી. કહ્યું પણ છે કે-ટુંબ્રિાં નિત્તા વેદાંતિ ૪” ઈત્યાદિ
જેવી રીતે રેતઘડીમાંથી રેત ક્ષણે ક્ષણે ઓછી થતી રહે છે, એજ પ્રમાણે રાત અને દિવસે આયુષ્યની અવધિને ક્ષીણ કરતાં કરતાં વ્યતીત થઈ રહ્યા છે. જે દિવસે અથવા ક્ષણે એક વાર વ્યતીત થઈ જાય છે, તે ફરી પાછા આવવાના નથી.”
“માણુ ક્ષm gsf” ઈત્યાદિ-અબજે સેનામહોરે દેવા છતાં પણ આયુની એક ક્ષણ પણ ખરીદી શકાતી નથી. જે તે નિરર્થક ગુમાવી બેઠાં, તે તેના કરતાં અધિક હાનિ બીજી કઈ હોઈ શકે ?”
વેગથી વહેતું પાણી જેવી રીતે પાછું આવતુ નથી, એજ પ્રમાણે વ્યતીત થયેલ સમય પણ પાછો આવતો નથી.” - જીવનની ક્ષણભંગુરતાને જાણવા છતાં પણ અજ્ઞાની મનુષ્ય પાપકર્મ કરતાં પાછા હઠતાં નથી. તેઓ એવું કહેવાની પણ ધૃષ્ટતા કરે છે કે- “અમારે તો આ લેકના સુખ સાથે નિસ્બત છે, પરલેક લેણે જે છે ! ગા. ૧૦
આ પ્રકારના આ લેકના સુખની અભિલાષાવાળા અને પારલૌકિક સુખને તિરસ્કાર કરનારા નાસ્તિકના કથનને ૧૧મી ગાથામાં સૂત્રકાર આ પ્રમાણે ઉત્તર આપે છે– “અહુર” ઈત્યાદિ
શબ્દાર્થ –“ વહુ ઇ-ગ્રાચવત્ હે! આંધળાના સમાન પુરૂષ! “garvarદત’ સર્વાએ કહેલ આગમમાં “સદૃદયુ ” શ્રદ્ધા રાખે “વહુ રંસગા-યuદ્રન’ હે ! અસર્વજ્ઞ દર્શનવાળાઓ ! “મોદformગ-મોદનીન’ મેહનીય “જળ-ર' પિોતે કરેલ “વાકુort- ' કર્મથી “પુનિ વળે-જુનદz
ન જેમની જ્ઞાનદષ્ટિ નષ્ટ થઈ ગઈ છે તે સર્વોક્ત આગમને માનતે નથી “દિજ્ઞાનદિ' એવું નિશ્ચિત જાણો. | ૧૧
સૂત્રાર્થ હે અપશ્યવત્ ! (આંધળા સમાન પુરુષ !) સર્વજ્ઞ દ્વારા કથિત આગમ પર શ્રદ્ધા
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૨૩૮
