________________
સૂત્રાર્થ. આ લેકમાં જેઓ છકાયના જીવોની હિંસા રૂપ આરંભમાં તત્પર છે, તેઓ પોતાના આત્માને દંડિત કરનારા છે. અને એકાંતથી પ્રાણિઓના ઘાતક છે, તેઓ દીર્ઘ કાળને માટે પાપલેકમાં (નરકાદિમાં) ગમન કરે છે. કદાચ બાલતા આદિ કરીને તેઓ દેવલેકમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય, તો પણ અધમ દેવ રૂપે જ ઉત્પન્ન થાય છે કે ૯ છે
-ટીકાથ
જે મનુષ્ય હિંસા આદિ સાવદ્ય અનુષ્ઠાનમાં જ નિરત (પ્રવૃત્ત) રહે છે, આત્માને દંડિત કરનારા એટલે કે સ્વપરના ઘાતક છે, એકાન્ત રૂપે હિંસક છે, તેઓ પાપલેકમાં (નરકાદિ દુર્ગતિમાં) જ જનારા છે. તેઓ ત્યાં દીર્ઘ કાળ સુધી નિવાસ કરે છે. કદાચ બાલતપના પ્રભાવથી તેમને દેવગતિની પ્રાપ્તિ થાય છે, તે તેઓ બીજા દેવના આજ્ઞાકારી કિબિષક આદિ અધમ દેવે રૂપે જ ઉત્પન્ન થાય છે. જેમનું ચિત્ત આકુલિત હોય છે એવા પુરુષે મનુષ્યલકમાં આસક્તિ પૂર્વક સાવદ્ય કિયાએ કરીને નરકાદિ અધેગતિમાં ગમન કરે છે. તથા જેઓ આત્માને પણ દંડિત કરે છે અથવા એકાન્ત રૂપે પ્રાણીઓની હિંસા કરે છે, એવા સકમને વિનાશ કરનારા (દુકૃત્ય કરનારા) મનુષ્ય નરકાદિ પાકમાં ઉત્પન્ન થઈને દીર્ઘ કાળ પર્યન્ત ત્યાં યાતનાઓ સહન કર્યા કરે છે કદાચ બોલતપસ્યાના પ્રભાવથી તેમને દેવગતિની પ્રાપ્તિ થાય, તો પણ તેઓ અધમ દેવ રૂપે જ-દેના દાસ રૂપે જ ઉત્પન થાય છે, ઉપૃષ્ટ દેવ રૂપે ઉત્પન્ન થતા નથી એ ગાથા ૯
શબ્દાર્થ – કવિ-નિતY’ જીવનને “-સંદર્યY’ સંસ્કાર કરવા યોગ્ય “ જ દુર જાદુ’ સર્વજ્ઞાએ કહેલ નથી અર્થાત્ ત્રુટિત સૂતરની જેમ સાંધવા ગ્ય નથી “જિ-તથા ર’ તે પણ “વાલજી-વાકર” અજ્ઞાની પુરૂષ “જ-કાદ' પાપ કર્મ કરવામાં ધૃષ્ટતા કરે છે, તેઓ એવું કહે છે કે “ રિgયુqનેર વાર્થ’ વર્તમાન સુખનું જ મને પ્રજન છે. “ઢો -ૌ ’ નર્ક વગેરે સ્વર્ગ વગેરે પરલોકને “૪-gવા જોઈને “ો:” કેણ “મા-ગાત” બાવ્યું છે. તે ૧૦ છે
સૂત્રાર્થ (ગાથા ૧૦) જીવન સંસ્કાર્ય નથી એટલે કે તૂટેલા દોરાની જેમ ફરી સાંધી શકાય એવું નથી, છતાં પણ અજ્ઞાની પુરુષે પાપકર્મ કરતાં લજા કે સંકેચ અનુભવતા નથી. તેઓ એવું કહે છે કે અમારે તે વર્તમાનકાલીન સુખનું જ પ્રયજન છે, સ્વર્ગ, નરક આદિ પરલેક કેણ જેઈને આવ્યું છે, જે ૧૦ |
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૨૩૭
