________________
-ટીકાથ– સાધુએ કીધ, માન, માયા અને લેભનો ત્યાગ કર જોઈએ, એટલે કે છકાયના
ના રક્ષક મુનિએ કષાયેનું સેવન કરવું જોઈએ નહીં જે મહાપુરૂષોએ આઠ પ્રકારના કર્મોને ક્ષય કર્યો છે અને સમ્યફ પ્રકારે સંયમનું પાલન કર્યું છે, તેમના વિવેકને જ ઉત્તમ કહ્યો છે. એવા પુરુષો જ ખરી રીતે ધર્મપરાયણ ગણાય છે.
આ કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે જેમણે અધર્મને તથા કર્મોનો નાશ કરનાર સંયમાનુષ્ઠાન કર્યા છે તેમને જ ઉત્તમ વિવેક લેકમાં વિખ્યાત છે તેમની જ આ પ્રકારે પ્રશંસા થાય છે કે “ આ માણસ ધર્મપરાયણ છે” ગાથા ૨૯ છે
શબ્દાર્થ—“નિ ની સાધુ પુરૂષ કોઈ પણ વસ્તુમાં સ્નેહ ના કરે “gિદત જ્ઞાન ચારિત્રવાળા હિતાવહ કામ કરે “કંકુ-સંવૃતઃ ઇન્દ્રિય એવમ્ મનથી ગુપ્ત રહે “ઘાટ્ટી-શર્થ ધર્મ પ્રત્યેજન વાળા બને તથા રાતિ -ggજાનવી તપમાં પરાક્રમ કરે “ રવિ-સમાકિસ્તે ઇન્દ્રિયને નિયમનમાં રાખે “ વિવા-
રિત આ પ્રકારથી સાધુ સંયમનું અનુષ્ઠાન કરે કેમકે “અત્તi મદિતY" પિતાનું કલ્યાણ સુ-સુર દુઃખથી ‘સ્ટમ-૪તે પ્રાપ્ત થાય છે.ડા
સૂત્રાથી સાધુએ સઘળા પદાર્થોમાં અનુરાગરહિત થવું જોઈએ, હિત એટલે કે જ્ઞાન અને ચારિત્રથી યુક્ત થવું જોઈએ, ઈન્દ્રિયે અને મનના સંવરથી યુક્ત થવું જોઈએ, ધર્માથી થવું જોઈએ, તપસ્યામાં ઉગે સામર્થ્ય યુક્ત બનવું જોઈએ અને પોતાની ઇન્દ્રિયોને સંવરમાં રાખીને વિચરવું જોઈએ. એટલે કે આ પ્રકારની વિશેષતાઓથી સંપન્ન થઈને સાધુએ સંયમનું પાલન કરવું જોઈએ. આત્મહિતની પ્રાપ્તિ ધણી જ મુશ્કેલીએ થઈ શકે છે, તેથી સાધુએ અનુરાગને ત્યાગ આદિ પૂર્વોક્ત વિશેષતાઓથી યુક્ત થવું જોઈએ
-ટીકાર્યાસાધુ “અનીહ” હવે જોઈએ. એટલે કે આ લેકની અને પરલેકની કઈ પણ વસ્તુમાં તે અનુરાગ ન રાખે. સાધુએ જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર અને તપથી યુક્ત થવું જોઈએ. કારણ કે તેના દ્વારા જ મેક્ષરૂપ બાત્મકલ્યાણની પ્રાપ્તિ થાય છે. તેણે સંયમની એવી રીતે આરાધના કરવી જોઈએ કે જેથી મેક્ષરૂપ સ્વહિત સિદ્ધ થઈ જાય. તેણે ઇન્દ્રિયના સુખની અભિલાષા રાખવી જોઈએ નહીં. પરન્તુ મૃતધર્મ, ચારિત્રધર્મ તથા સંયમ આદિ ધર્મની આરાધના કરવી જોઈએ. તેણે ઉપધાન (ઉગ્રત૫) માં પરાક્રમશીલ
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૨૨૪
