________________
નિન્દા કરનારના પરલોકના વિષયમાં પુરાહિત અને કૂતરાનું દૃષ્ટાન્ત છે. નિન્દા પાપજનક છે, એવું જાણીને આ પ્રકારનુ અભિમાન કરવુ જોઇએ નહી કે હું વિશિષ્ટ કુળમાં ઉત્પન્ન થયા છુ. હું શાસ્ત્રોના જ્ઞાતા છું હું... તપસ્વી છું, તમે મારા કરતાં હીન ” આ પ્રકારનું અભિમાન કરવું જોઇએ નહીં. જો કે યાનું પ્રતિપાદન કરવાથી ઘાતક ને ઈર્ષા થાય છે. બ્રહ્મચર્યનું પ્રતિપાદન કરવાથી વેશ્યાને ક્રાધ ઉત્પન્ન થાય છે. ચારીની વિરૂદ્ધ ઉપદેશ આપવાથી ચારને ધ ઉત્પન્ન થાય છે. પરિગ્રહના ઉપદેશ આપવાથી લાલી જનાને ક્રોધ ઉત્પન્ન થાય છે. અને સત્યનું પ્રતિપાદન કરવાથી મિથ્યા વાદીને ધ થાય છે. પરન્તુ આ ઉપદેશ આપવા અને નિન્દા કરવી તેમાં ઘણું જ અંતર છે. અહીં તે। નિન્દા અથવા તિરસ્કારનો નિષેધ ફરમાવવામાં આવ્યા છે. કહ્યું પણ છે કે નિન્દા કરનારા દેવા પણ દોષને પાત્ર બને છે.’ આ કારણે કોઈની પણ નિન્દા કરવી જોઇએ નહીં.
વાસ્તુન તિરસ રે' ઇત્યાદિ નિન્દા કરનારા જીવા ચાર ગતિ રૂપ સંસારમાં રહેટની જેમ ઘૂમતા રહે છે, આ કારણે નિન્દાના ત્યાગ કરવા જોઇએ’ ॥ ૨ ॥
અભિમાનના પરિત્યાગ કરીને, યુ કરવુ જોઇએ તે હવે સૂત્રકાર પ્રકટ કરે છે— ‘ને થાવિ’ ઇત્યાદિ
શબ્દાને ચાળિયÆપિ' જે કોઇ અળાને-અનાથ:' નાયક વગર સ્વયં પ્રભુ ચક્રવતી વગેરે છે. ૬-૪' તથા ‘નૈષિ-યોતિ' જે પૈસળપણ-શ્રેષોનઃ દાસ ના પણ દાસ લિયા-થાત્ ' હોય તે બંનેમાં મોળવય-મૌવર્” મૌનપદ્મ અર્થાત્ સચનમાર્ગીમાં ‘સજ્જિત સ્થિતઃ’વર્તમાન હાય નો નૈત-ન જોત તેમણે શરમ ન કરવી જોઈએ. પરંતુ ‘સચા-સર્ા’ સર્વકાલ ‘સમય ને સમતાં ચત્ સમભાવથી વ્યવહાર કરવા જોઇએ. ઘણા
• સૂત્રા
જેમના કાઈ નાયક નથી એટલે કે ચક્રવત્તી આદુિ જેલે પોતે જ સમર્થ છે, અને જેઓ દાસના પણ દાસ છે, તેમણે સંયમમાર્ગમાં ઉપસ્થિત થઈને કોઈ પણ પ્રકારે લજ્જા ભાવ ધારણ કરવા જોઇએ નહીં, પરન્તુ સદૈવ સમભાવમાં (સમતા ભાવમાં) વિચરવુ જોઈ એ.
ટીકાથ
આ પાતે સમથ ચક્રવતી આદિ છે, અથવા જેઓ દાસના પણ દાસ છે, એવાં પુરુષાએ સંયમના માર્ગે વિચરણ કરતાં કોઈ પણ પ્રકારે લજ્જા અનુભવવી જોઈ એ નહી, પરન્તુ સદા સમતા ભાવ ધારણ કરવા જોઈ એ જો નાયક રહિત ચક્રવતી આદિને અથવા દાસના દાસને પણ આ પ્રકારના આદેશ છે, તે। અન્યની તે વાત જ શી કરવી. આ કથન દ્વારા એ વાતનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યુ છે કે સંયમને માગે વિચરતા સાધુએ પેાતાના સાંસારિક ઊંચા દરજ્જાના વિચાર કર્યા વિના પરસ્પરને વંદાદિ કરવા જોઈ એ, એમ કરતાં તેણે સંકોચ કે શરમ અનુભવવા જોઇએ નહીં.
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૦૧
૧૯૮
