________________
ખ્યાન પરિજ્ઞા વડે ત્રણ કરણ અને ત્રણ વેગથી તેને ત્યાગ કર જોઈએ. સાવદ્ય કર્મોમાં મૌનધારી મુનિ અનેમા હણે, મા હણે એ દયાને ઉપદેશ આપનારને માહન કહે છે. તે કુળને, જાતિને તપને, ગુરુસેવાને, વૈરાગ્યને, બહુશ્રુતતા અને પૂર્વ ધારિત્વ આદિને મદ કરતું નથી. તથા તે એ વાતને જાણતા હોય છે કે અન્યની (સામાન્ય લેકે અને તપ અને સંયમયુક્ત મનુષ્યની) નિંદા અશ્રેયસ્કારી (કલ્યાણને નાશ કરનારી) છે. તેથી તે કેઈની પણ નિંદા કરતું નથી. ગાથા ૧ સુત્રકાર પરનિંદા દોષના વિષયમાં કહે છે કે ” મ ઘર” ઇત્યાદિ
- સૂત્રાર્થ - જે અન્યને તિરસ્કાર કરે છે, તે આ સંસારમાં ચિરકાળ સુધી પરિભ્રમણ કર્યા કરે છે. તેથી. પરનિન્દા પાપજનક છે એવું સમજીને મુનિ પિતાના ગુણોને અહંકાર કરતે નથી. તે ૨in | શબ્દાર્થો -જા જે પુરુષ “ નાં-viાન” બીજા પુરુષને “મિત્રમવતિ તિરસ્કાર કરે છે. “સંસાર-સં તે ચાર ગતિવાળા સંસારમાં મદ-મ લાંબા સમય સુધી ભમ્યા કરે છે. “મટુ-૩થવા અગર નિવાસ-ક્ષકા તુ પરનિંદા ‘વિસા-વાવ' પાપ જનક હોય છે. “તિ-તિ’ આ પ્રકારે “far-eણાય જાણીને “કુળ-સુનઃ” મુનિ - “મા-ભારત અભિમાન કરતા નથી. અર્થાત્ પિતાના ગુણોને અહોંકાર કરતા નથી, પરા
- ટીકાર્યું – જે પુરુષ અન્યની નિન્દા કરે છે, તે સંસારમાં દીર્ઘકાળ પર્યત પરિભ્રમણ કરતે રહે છે. પરની નિન્દા પાપજનક છે, એવું જાણીને મુનિ મદ કરતું નથી. તે મદથી (અહંકારથી) સર્વથા રહિત થઈ જાય છે. જે અવિવેકી પુરુષ અન્યને તિરસ્કાર કરે છે તે તિરસ્કારથી ઉત્પન થયેલાં કર્મના પ્રભાવથી ચાર ગતિવાળા સંસારમાં રહેંટની જેમ પરિભ્રમણ કર્યા કરે છે. તેથી જ પરનિન્દાને પાપજનક માનીને વિવેકી પુરુષે તેને પરિ ત્યાગ કરવો જોઈએ. અથવા પરનિન્દા કરનાર માણસે નરક નિગદ તિર્યંચ આદિ નીચ સ્થાનેમાં ઉત્પન્ન થાય છે. આ લેકમાં નિંદા દેષોને કરનારી છે. આ વિષયનું પ્રતિપાદન કરવા માટે સૂકર (સુઅર) અથવા ગર્દભનું દૃષ્ટાન્ત આપવામાં આવે છે. કહ્યું પણ છે કે "ારાવાલિત્ મસિઇત્યાદિ
કેઈને તિરસ્કાર કરવાથી મનુષ્ય ગર્દભ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે અને નિન્દા કરનાર માણસ કૂતરા રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે."
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૧૯૭
