________________
પિતાની બુદ્ધિ દ્વારા કલ્પના કરીને પિતાને ગ્ય લાગે એવાં આચરણ વડે સંયમનું પાલન કરવું તે ઉચિત નથી.
શંકા-ભગવાનને આપ્ત કેવી રીતે ગણી શકાય? તેમનામાં આપ્તતાને નિશ્ચય થયા વિના કેઈ ભગવાનનાં વચનમાં કેવી રીતે શ્રદ્ધા રાખી શકે?
સમાધાન-તીર્થકરેનું કથન યથાર્થ જ છે. તે તીર્થકારોને કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ હતી તેમણે કેવળજ્ઞાન દ્વારા અતીન્દ્રિય પદાર્થોને યથાર્થ રૂપે જાણું લઈને અનુગ્રહની ભાવનાથી-મનમાં પરેપકારની ભાવનાથી પ્રેરાઈને ના કલ્યાણ માટે ઉપદેશ આપે છે. મોક્ષને માર્ગ બતાવનાર તે અહંત ભગવાને આપ્ત રૂપ ગણવામાં શી મુશ્કેલી છે? કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શન ધારણ કરનાર તે તીર્થકર ભગવાનનાં ઉપદેશમાં પ્રમાણ ભૂતતા જ રહેલી છે. તેમની પ્રામાણિકતાના વિષયમાં કઈ પણ પ્રકારના સજોહને અવકાશ જ નથી. તેથી તેમના દ્વારા ઉપદિષ્ટ શાસ્ત્રાનુસાર જ સંયમનું પાલન કરવાને પ્રયત્ન કર જોઈએ છે ગાથા ના
પૂર્વ ગાથામાં વિશ્વાસના કારણ રૂપે “વીર” આ શબ્દ માત્રને જ પ્રયોગ
કરાવવામાં આવ્યું છે. પરંતુ તે વીર કેણ છે? તેનું સ્વરૂપ કેવું છે ? આ પ્રશ્નને ઉત્તર આપતા સૂત્રકાર કહે છે કે “જિલ્લા વીસ ઈત્યાદિ–
શબ્દાર્થ-જિલ્લા-વિતા જે હિંસા વગેરે પાપોથી નિવૃત્ત છે અને પાછી કર્મને વિશેષ રૂપથી દૂર કરવાવાળા હેવાથી વીર છે. “દિવા-કુતિઃ આરમ્ભસમારમ્ભના ત્યાગથી સમુસ્થિત છે “ થાિદ પીવળા-કોલારિરિ વીવાર જે ક્રોધ અને માયા વગેરેને દૂર કરણવાળા છે તથા “નો-કાના પ્રાણીને અર્થાત્ બે ઈન્દ્રીય વગેરે જીવેને “લવ-સર્વ: મન, વચન અને કર્મથી–ાદર-૧ =ત્તિ' મારતે નથી. “જલા-વાપ” સાવદ્ય અનુષ્ઠાનથી “વિવા-વિદત્તાઃ નિવૃત્ત છે” અનિલુકાગજનિતા તે, પુરૂષો મુક્ત જીવના સમાન છે. ૧૨
- સૂત્રાર્થ – જેઓ પ્રાણાતિપાત આદિ પાપકર્મોથી વિરત (નિવૃત્ત) થઈ ગયા હોય છે, જેઓ આરંભને સમ્યક પ્રકારે ત્યાગ કરીને ઉસ્થિત પ્રવ્રજિત થઈ ગયા હોય છે. જેઓ કે, માન, માયા અને લેભને તથા મેહનીય કર્મને નાશ કરી નાખનારા હોય છે, જેઓ મન વચન અને કાયાથી પ્રાણીઓની હિંસા કરતા નથી, જેઓ પાપથી (સાવધ ક્રિયાઓથી) સર્વથા નિવૃત્ત થઈ ચુક્યા છે, અને આ કારણે ક્રોધાદિને ઉપશમ કરીને જેઓ શાન્તસ્વરૂપ થઈ ગયા હોય છે, અથવા જેઓ મુક્તના સમાન જ હોય છે તેમને જ વીર પુરુષ કહેવામાં આવે છે. આ ૧૨
ટીકાર્થ વીર પુરુષ તે તેને જ કહી શકાય કે જે પ્રાણુતિપાત, મૃષાવાદ, તેય (ચેરી) આદિ પાપોથી નિવૃત્ત થઈ ચુક્યો જેઓ સંયમ અને તપ દ્વારા વિશેષ રૂપે કર્મશ
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૧૮૫
