________________
પ્રાભૂતિક આહાર દેષ કહે છે. તે પ્રાભૂતને પ્રાભૂતિકા પણ કહે છે.
(૭) પ્રાદુષ્કરઅંધકારવાળી જગ્યામાં અજવાળું કરીને જે આહાર વહેરાવવામાં આવે છે, તેને પ્રાદુષ્કર દેષયુક્ત આહાર કહે છે.
(૮) ક્રીત-સાધુને નિમિત્ત ખરીદ કરીને સાધુને પ્રદાન કરાતી ભિક્ષાને કીતષયુક્ત કહે છે
(૯) પ્રામિત્ય-પાછી આપવાનો વાયદો કરીને બીજાની પાસેથી સાધુને નિમિત્તે લાવવામાં આવેલી વસ્તુ પ્રામિત્ય દોષયુક્ત ગણાય છે.
- (૧૦) પરિવર્તિત-પિતાને ઘેરથી કઈ વસ્તુ અન્યને આપીને તેના બદલામાં સાધુ નિમિત્તે કઈ વસ્તુ લેવામાં આવે, તે તેને પરિવર્તિત દોષયુક્ત ગણાય છે.
(૧૧) અભ્યાહત-પિતાને ઘેરથી કે પારકા ઘેરથી લાવીને જે વસ્તુ (ભિક્ષા) સાધુને પ્રદાન કરાય છે, તેને અભ્યહુત દોષયુક્ત ગણાય છે.
(૧ર) ઉદુભિન્ન-ગાર, માટી આદિથી આચ્છાદિત પાત્ર ઉપરથી તે આચ્છાદન ખૂલું કરી નાખીને તેમાંથી જે ભિક્ષા સાધુને વહેરાવાય, તેને ઉદૂભિન્ન દોષયુક્ત કહેવાય છે.
(૧૩) માલાપહત ઘરના ઉપલા માળે રાખેલી વસ્તુને નિસરણી આદિ મૂકીને ત્યાંથી ઉતારીને સાધુને આપવામાં આવે, તો સાધુને માલાપહત દેષ લાગે છે,
(૧૪) આચ્છેદ્ય-નબળા પાસેથી ખૂંચવી લઈને સાધુને પ્રદાન કરવાથી, લેનાર સાધુને આદ્ય દેષ લાગે છે
(૧૫) અનિષ્ટ-જે વસ્તુના અનેક સ્વામી હોય, એવી વસ્તુ દરેક સ્વામીની અનુમતિ વિના પ્રદાન કરવાથી અનિરુણ ગણાય છે. એવી વસ્તુ ગ્રહણ કરનાર સાધુને અનિરુષ્ટ ગ્રહણ કરવાને દોષ લાગે છે.
(૧૬) અધ્યવપૂરક-કઈ વસ્તુ ચૂલે ચડાવેલી હોય, તેમાં સાધુને નિમિત્ત ડી વધારે વસ્તુ નાખીને તૈયાર કરાયેલા ભેજનને અધ્યવપૂરક કહે છે. આ ૧૬ કુંદુબમ દોષે કહ્યા છે. આ દોષ ગૃહસ્થ સાધુ ને લગાડે છે. આ દેથી યુક્ત આહાર સાધુએ ગ્રહણ કરવો જોઈએ નહીં. વળી ઘાત્રી, દત્ય આદિ ૧૬ ઉત્પાદન દોથી રહિત આહારની જ સંયમી મુનિએ ગવેષણ કરવી જોઈએ. કારણ કે ઉદ્મ દેથી રહિત આહારાદિ પણ ધાત્રી આદિ ઉત્પાદના દોષથી અને શક્તિ મિશ્રિત આદિ દસ ગ્રહષણાના દોષથી દૂષિત થઈ જાય છે. તેથી અહીં ઔષણ પદ દ્વારા તે દોષની શુદ્ધિ પણ પ્રદર્શિત કરવામાં આવી છે સાધુનો પિતાનાથી લગાડવામાં આવતા ઉત્પાદનના તે ૧૬ દોષે નીચે પ્રમાણે છે (૧) ધાત્રી, (૨) દ્વતી, (૩) નિમિત્ત, (૪) આજીવ, (૫) વનપક, (૬) ચિકિત્સા, (૭) ક્રોધ, (૮) માન, ( માયા, (૧૦) લેભ, ૧૧) પૂર્વપશ્ચાત્ સંસ્તવ, (૧૨) વિદ્યા, (૧૩) મંત્ર, (૧૪) ચૂર્ણ, (૧૫) વેગ અને (૧૬) મૂલકમ હવે તે ૧૬ ઉત્પાદના દાનું સ્વરૂપ પ્રકટ કરવામાં આવે છે.
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૧૫૮
