________________
વિક નિર્ણય થઈ ગયા બાદ, તે પ્રકારના કર્મને નાશ કરવાની પ્રવૃત્તિ કરનાર પુરુ, કારણને અભાવ પ્રાપ્ત કરીને કૃતકૃત્ય થઈ શકે છે. પરંતુ જો તે દુઃખનું કારણ જ ન જાણતું હોય, તે પ્રયત્ન કરવા છતાં પણ તે કારણને દૂર કરી શકશે નહી. દુઃખના કારણને નાશ થયા વિના તે દુઃખને અભાવ નહીં કરી શકે. તેને પરિણામે તેને સદા સાંસારિક દુઃખનું વેદન જ કરવું પડશે. તે કઈ પણ પ્રકારે સંસારના દુ:ખમાંથી છુટકારો મેળવી શકશે નહીં તેથી દુઃખના કારણને સમજી લેવાનું આવશ્યક બની જાય છે. પરતુ પૂર્વોક્ત મતવાદીએ આ વાતથી અજ્ઞાત હોય છે, તેથી તેઓ સદા દુ:ખી જ થવાના છે. ગાથા ૧૦ |
પ્રકારાન્તરસે દેવોમાદિયોં કે મતકા નિરૂપણ
હવે સૂત્રકાર દેવકૃત આદિ માને અન્ય પ્રકારે પ્રકટ કરતા થકા એવું કહે છે કે “હુ અgram” ઈત્યાદિ
શબ્દાર્થ– ૬ આ જગતમાં “-dir” કેઈનું “મા -ગાથાત” કથન છે કે “-’ આત્મા “ ” શુદ્ધ અને “જાવા -મiાપા” પાપ રહિત છે “gો-ga પછી “તો- તે આત્મા છે જિાવો-
કાન” રાગદ્વેષને કારણે “તા-ર૪ તેમાં જ “રાજા-જાતિ બંધાઈ જાય છે. ૧૧
સૂત્રાર્થ આ જગતમાં કઈ કઈ મતવાદીઓ એવું પ્રતિપાદન કરે છે કે આત્મા સમસ્ત કલંકેથી રહિત-શુદ્ધ છે અને પાપના પંકથી (કીચડથી) રહિત છે, પરંતુ રાગદ્વેષને કારણે તે શુદ્ધ આત્મા પણ કર્મજ વડે લિપ્ત (આચ્છાદિત) થઈ જાય છે. આ બાબતમાં ગશાલક મતવાદિઓ–રાશિકે એવી પ્રરૂપણું કરે છે કે આ શુદ્ધ આત્મા મનુષ્ય ભવમાં જ શુદ્ધાારી થઈને સમસ્ત કલંકેથી રહિત (નિષ્પાપ) થઈ જાય છે. ત્યાર બાદ તે આત્મા શુદ્ધતા અને અશુદ્ધતા આ બન્ને રાશિઓમાં સ્થિત રહેતે થક, રાગદ્વેષને કારણે, મોક્ષમાં વિદ્યામાન રહેવા છતાં પણ કર્મર વડે લિપ્ત થાય છે. ૧૧
–કકાર્થત્રિરાશિની એવી માન્યતા છે કે મુક્ત આત્મા પિતાના ધર્મશાસનને મહિમા વધતે જોઈને અને યરશાસનનો પરાભવ થતે જોઈએ આનંદનો અનુભવ કરે છે. તેથી વિપરીત બને ત્યારે એટલે પિતાના ધર્મશાસનને તિરસ્કાર થાય અને પાસનો પ્રભાવ વધે, ત્યારે પ્રàષનો અનુભવ કરે છે તે કારણે રાગદ્વેષથી યુક્ત બનેલો તે આત્મા ઉપયોગમાં લીધેલા તવસ્ત્રના જે મલિન થઈ જાય છે આ પ્રકારે કર્મો વડે ભારે થઈ જવાને કારણે આત્મા ફરી સંસારમાં આવી જાય
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૧૪૭.
