________________
- અન્વયાર્થ એજ પ્રમાણે મિથ્યાષ્ટિ અનાર્યો હેય કાર્યોમાં આસક્ત સાધુ વેષધારી શક્યાદિ શ્રમણપણ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરાવનારા અસંદિગ્ધ અનુષ્ઠાને પ્રત્યે શંક્તિ રહે છે, અને શંકા કરવા
ગ્ય અનુષ્ઠાને પ્રત્યે નિઃ શંક રહે છે. આ કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે મિથ્યાદષ્ટિ જીવે (માણસે) જે અનુષ્ઠાન કરવા યોગ્ય છે, તે અનુષ્કાને પ્રત્યે શંકા ભાવ રાખીને એવાં અનુષ્ઠાનેનું સેવન કરતા નથી, પરંતુ જે અનુષ્ઠાનો પ્રત્યે શંકાભાવ રાખવા જેવો હોય છે. એજ અનુષ્ઠાનનું આચરણ કરવામાં પ્રવૃત્ત થતા હોય છે, in ૧૦ .
- ટીકાર્થ – એવંતુ” અહીં ” તુ” પદ અવધારણના અર્થમાં પ્રયુકત થયું છે જેવી રીતે અજ્ઞાનથી ઘેરાયેલું મૃગ અનેક આફતને નોતરે છે, એજ પ્રમાણે કઈ કઈ સાધુવેષધારી, પાખંડી, મિથ્યાષ્ટિવાળા, અને અનાર્ય શ્રમણે પણ વારંવાર અનર્થકારી દશાની પ્રાપ્તિ કહે છે,
તે લેકમાં સમ્યગ જ્ઞાનને અભાવ હોવાથી તેમને મિથ્યાષ્ટિ કહ્યા છે. જે લેકે સમસ્ત ત્યાજ્યકર્મોથી દૂર રહે છે, તેમને આર્ય કહે છે. પરંતુ અજ્ઞાન રૂપી અંધકારમાં ડૂબેલાં, અને શાસ્ત્રોમાં જેનો નિષેધ કરવામાં આવ્યો હોય તેવાં કાર્યો કરનારા લોકોને અનાર્ય કહે છે. તેઓ કેવા અજ્ઞાનાન્ધકારમાં ડૂબેલા છે, તે સૂત્રકાર પોતે જ હવે પ્રકટ કરે છે –તેઓ સર્વરપ્રણીત શાસ્ત્રો પ્રત્યે શંકાની નજરે જુવે છે. સર્વજ્ઞ પ્રણીત શાસ્ત્રોમાં શંકા રાખવા જેવું કશું નથી, છતાં પણ તે શસ્ત્રોમાં પ્રતિપાદિત સમ્યગૂજ્ઞાન આદિપ્રત્યે તેઓ શંકા ભાવ સેવે છે. જે શાસ્ત્રો પ્રત્યે શંકાભાવ રાખવા જેવો છે. તે શાસ્ત્ર પ્રત્યે શંકાભાવ રાખવાને બદલે શ્રદ્ધાભાવ રાખે છે. એટલે કે એકાંતવાદ દ્વારા પ્રતિપાદિત અનુષ્ઠાન પ્રત્યે શંકારાખવાને બદલે શ્રદ્ધા રાખે છે. જેમ છીપ આદિને રજત (ચાંદી) માનવી, તેને યથાર્થ જ્ઞાન કહી શકાય નહીં, એજ પ્રમાણે જે શંકનીય છે તેવા પ્રત્યે નિઃશંકભાવ રાખ અને જે શંકાનીય નથી તેના પ્રત્યે શંકાભાવ રખે, તેને સમ્યકજ્ઞાન કહી શકાય નહીં તેને મિથ્યાજ્ઞાન જ કહેવાય. એ પ્રકારનાં મિથ્યાજ્ઞાનને પરિણામે કઈ કઈ શ્રમણ આદિ, વિપરીત ભાવસંપન્ન પૂત મૃગની જેમ, વારં વાર આ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરવારૂપઅનર્થને પ્રાપ્ત કરે છે સર્વજ્ઞ પ્રણીત શાસ્ત્ર પ્રત્યે અવિશ્વાસ અને મિથ્યાશાસ્ત્ર પ્રત્યે વિશ્વાસ રાખવાનું એવું જ ફળ મળે છે. ૧૦
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૧૧૨
