________________
श्रीकल्प
कल्प
मञ्जरी
।।३२२॥
टीका
महास्वन
स्वसिद्धान्त-परसिद्धान्तसमन्वितं द्वादशाङ्ग-द्वादशानि अङ्गानि यस्मिन् स तथा तं गणिपिटकं-गणिनाम् आचार्याणां पिटक इव-रत्नाधारमञ्जषेव यः स तं आख्यापयिष्यति सामान्यतया कथयिष्यति, तथा-प्रज्ञापयिष्यति-वचन पर्यायेण नामादिभेदेन वा कथयिष्यति, तथा-प्ररूपयिष्यति-स्वरूपतः कथयिष्यति, तथा-दर्शयिष्यति-उपमानोपमेयभावादिभिः कथयिष्यति, तथा-निदर्शयिष्यति-परानुकम्पया भव्यकल्याणापेक्षया वा निश्चयेन पुन: पुनर्दर्शयिष्यति, तथा-उपदर्शयिष्यति-उपनय-निगमनाभ्यां सकलनयाभिप्रायतो वा निशएं शिष्यबुद्धी व्यवस्थापयिष्यति इति तृतीयम् ३। यत् खलु सर्वरत्नमयं दामद्विकं दृष्ट, तेन भगवान्-श्रीवीरस्वामी अगारधर्म-गृहधर्मम् अनगारधर्म-मुनिधर्ममिति द्विविध-द्विप्रकारं धर्मम् आख्यापयिष्यति-सामान्यतया विशेषतया च कथयिष्यति, तथा-प्रज्ञापयिष्यति, प्ररूपयिष्यति, दर्शयिष्यति, निदर्शयिष्यति, उपदर्शयिष्यति, इति चतुर्थम् ४ । यत् खलु श्वेत उससे भगवान स्वसिद्धान्त और परसिद्धान्त से युक्त बारह अंगोवाले गणिपिटक (आचार्यों के लिए रत्नों की पेटो के समान आचारांग आदि) का सामान्य विशेषरूप से कथन करेंगे, पर्यायवाची शब्दों से अथवा नामादि भेदों से प्रज्ञापन करेंगे, स्वरूप से प्ररूपण करेंगे, उपमान-उपमेय भाव आदि दिखाकर कथन करेंगे, पर की अनुकम्पा से या भव्यजीवों के कल्याण की अपेक्षा से निश्चयपूर्वक पुनःपुनः दिखलाएँगे; तथा उपनय और निगमन के साथ अथवा सभी नयों के दृष्टिकोण से, शिष्यों की बुद्धि में निश्शंक रूप से जमाएँगे यह तीसरे स्वम का फल है । (४) भगवान् ने समस्त रत्नोंवाले मालायुगल को देखा, उससे भगवान् गृहस्थधर्म और मुनिधर्म दो प्रकार के धर्म का सामान्य और विशेषरूप से कथन करेंगे, प्रज्ञापन करेंगे, प्ररूपण करेंगे, दर्शित करेंगे, निदर्शित करेंगे और उपदर्शित करेंगे यह चौथे महास्वप्न के फल है। (५) भगवान् ने जो श्वेत गोवर्ग (गायों का શુકલધ્યાનમાં લીન થઈને વિચરશે. આ બીજા મહાસ્વપ્નનું ફળ છે. (૩) ભગવાને જે ચિત્ર-વિચિત્ર પાંખેવાળા નર કોયલને જોયે, ભગવાન સ્વસિદ્ધાંત અને પરસિદ્ધાંતથી યુક્ત બાર અંગે વાળા ગણિપિટક (આચાર્યને માટે ૨નાની પિટી સમાન આચારાંગ આદિ)નું સામાન્ય વિશેષરૂપથી કથન કરશે, પર્યાયવાચી શબ્દથી અથવા નામાદિ ભેદથી પ્રજ્ઞાપન કરશે, સ્વરૂપથી પ્રરૂપણા કરશે, ઉપમાન ઉપમેય ભાવ આદિ બતાવીને કથન કરશે, બીજાની અનુકંપાથી કે ભવ્ય જીવોના કલ્યાણની અપેક્ષાએ નિશ્ચયપૂર્વક ફરી ફરીને બતાવશે, તથા ઉપનય અને નિગમનની સાથે અથવા બધા નાના દૃષ્ટિકોણથી, શિષ્યની બુદ્ધિમાં નિઃશંકરૂપે ઠસાવશે. આ ત્રીજા સ્વપ્નનું ફળ છે. (૪) ભગવાને સમસ્ત રવાળી માળાની જોડી જોઈ, તેનો ભાવ એ છે કે ભગવાન ગૃહસ્થધમ અને મુનિધર્મ એ બે પ્રકારના ધર્મનું સામાન્ય અને વિશેષરૂપથી કથન કરશે, પ્રજ્ઞાપન કરશે પ્રરૂપણુ કરશે, દર્શિત કરશે, નિદશિત કરો. આ ચોથા મહાસ્વપ્નનું ફળ છે.
वर्णनम् ।
॥३२२॥
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨