________________
श्रीकल्प
सूत्रे
कल्प-- मञ्जरी
॥४३३॥
टोका
ज्योतिरधिपतिम्, तथा-कमलवन-विलास-हास-पेशल-कमलवनस्य यो विलासः शोभा हासो विकासश्च तत्र पेशलं निपुण, तथा-शीतपटलविदलनकुशलं शीतसमूहनाशनसमर्थ, तथा-ज्योतिषशास्त्र-लक्षण-लक्षक-ज्योतिषशास्त्रस्य यानि लक्षणानि-चिह्नानि तेषां लक्षक-प्रदर्शकम्, तथा-अम्बर-मण्डला-तैलपूर-धूमवर्जित-ललित-प्रदीपकम-अम्बरमण्डलस्य अतैलपूर: तैलं विना पूर्यमाणः धूमवर्जितः ललितः सुन्दरः प्रदीपका विशालदीपकस्तम्, तथा-निखिलभुवननयनं निखिलानां सर्वेषां भुवनानां जगतां-तत्स्थानां जनानां नयन नेत्रभूतं,तथा-मवर्तितज्योतिरयन-प्रवर्तित कृतं ज्योतिषां तारकादीनाम् अयन=मागों येन तम्-ज्योतिर्मागप्रवर्तकम्, तथा-हिम-पटल-गलन-करण-कुशलंहिमानां पटलस्य समूहस्य यद् गलन तस्य करणे कुशलं समर्थम्, तथा-मेरुगिरि-सतत-परिवर्तक-विशालमण्डलं-मेरुगिरेः सततं सदा परिवर्तकं प्रदक्षिणाकारकं विशालं महत् मण्डलं यस्य तम्, तथा-ग्रहगणनायक मङ्गलादिग्रहसमूहस्वामिनम्, तथा-वासरविधायक-दिनकारक, तथा निजकिरण-सहस्र-मन्दीकृत-चन्दिरादि-सकलग्रह-महः-समूह-निजकिरणसहस्रेण मन्दीकृतः अधरीकृतः चन्दिरादिसकलग्रहमहःसमूहःचन्द्रप्रभृतिसर्वग्रहतेजःसमुदायो येन तम्, तथा-परमतेजोव्यूह-परमा उत्कृष्टः-अन्यतेजस्विग्रहापेक्षयाऽधिकः तेजोव्यूहः तेजःसमूहो।
ए सूर्यस्वन
वर्णनम्.
शीत के समूह का नाश करने में समर्थ था। ज्योतिष शास्त्र के लक्षणों का प्रदर्शक था। आकाशमंडल का ऐसा अनूठा दीपक था, जिसमें तेल भरने की आवश्यकता नहीं होती और जिसमें से धुंआ भी नहीं निकलता। समस्त भुवनों-जगत् में स्थित प्राणियों के नयनस्वरूप था। तारक आदि ज्योतिषियों के मार्ग को प्रवृत्त करने वाला था। हिम को गलाने में समर्थ था। सुमेरु पर्वत की निरन्तर प्रदक्षिणा करने वाले विशाल मंडल से युक्त था। मंगल आदि ग्रहों का नायक था। दिन करने वाला था। अपनी हजार किरणों से चन्द्रमा आदि समस्त ग्रहों के समूह की प्रभा को मंद कर देने वाला था। अन्य समस्त तेजस्वी ग्रहों की अपेक्षा
॥४३३॥
વિકસાવવામાં કુશળ હતે. શીતના સમૂહને નાશ કરવાને સમર્થ હતે. જોતિષ શાસ્ત્રનાં લક્ષણોને પ્રદર્શક હતે. આકાશ મંડળને એ અને દીપક હતું જેમાં તેલ પુરવાની જરૂર રહેતી નહીં અને જેમાંથી ધુમાડો પણ નીકળતે નહીં', સમસ્ત ભુવને-જગતમાં રહેતાં પ્રાણીઓનાં નયન જે હતે. તારા આદિ જતિષીઓના માર્ગને પ્રવૃત્ત કરનારે હતે. હિમને ઓગાળવાને સમર્થ હતે. સુમેરુ પર્વતની સતત પ્રદક્ષિણા કરનાર વિશાળ મંડળવાળો હતે. મંગળ આદિ ગ્રહોને નાયક હતે. દિન કરનારે હતેા. પિતાનાં હજાર કિરણે વડે ચન્દ્રમા આદિ રે
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૧