Page Text
________________
श्रीकल्प
कल्प
मञ्जरी
॥१४८॥
टीका
वासुदेव इव महाविभवोऽन्वर्थाभिधानः शत्रुमर्दनो भूधनो भुवं शास्ति, तत्परिपाल्यमाने पृथ्वीप्रतिष्ठाभिधाने पट्टने स्वामिसेवासारो नयसारो नाम कोट्टपालो निवसति, सच परापकारपरदोषाद्विषादिव पराङ्मुखः, दर्पण इव परगुणग्रहणोन्मुखो विवेकिजनावतंसो हंसो नीराक्षीरमिव विविच्य दोषाद गुणमचिनोत् । स चैकदा कदाचिद वनाऽवनविधौ नरेशनिदेशमक्लेशं शिरसि धारयन् सावधानः पथिकबलं शम्बलं गृहीत्वा लसत्साहाय्योत्कर्षेः कतिपयैः पुरुषैलिकबलीवईयोजितरथमारुह्य गहनवनमवागाहत ॥ मू०४ ।। महान् वैभव से सम्पन्न, पृथिवी है धन जिसका ऐसा, यथार्थ नामवाला शत्रुमर्दन नाम का राजा पृथ्वी का शासन करता था। शत्रुमर्दन राजा द्वारा शासित पृथ्वीमतिष्ठ नामक नगर में स्वामी की (राजा की) सेवामें तत्पर नयसार नामक कोट्टपाल (नगररक्षक) निवास करता था। वह विष की तरह दूसरे के अपकार और दोष-दर्शन से विमुख रहता था, दर्पण जिस प्रकार प्रतिबिम्ब को ग्रहण करता है उसी प्रकार दूसरे के गुणों को ग्रहण करने में उन्मुख था, विवेकवान् जनों में उत्तम था, जैसे हंस नीर से क्षीर को पृथक कर लेता है उसी प्रकार वह भी दोषों में से भी गुण ग्रहण कर लेता था।
नयसार एकबार राजा के आदेशको विना किसी क्लेश के शिरोधार्य करके, वनभूमि की रखवाली करने के लिए, पथिकों का सहायक पाथेय (भाता) लेकर तथा सहायता करने में समर्थ कतिपय पुरुषों को साथ लेकर, बलवान् बैल जिसमें जुते हुए थे ऐसे रथ पर सवार होकर गहन वन में जा पहुँचा ॥सू०४॥ રક્ષિત, વિરોધી રાજાઓને નમ્ર બનાવનાર, વાસુદેવની પેઠે મહાવૈભવથી સંપન્ન, “પૃથિવી છે જેનું ધન એવા, યથાર્થ નામવાળે શત્રુમદન નામને રાજા પૃથિવીનું શાસન કરતે હતે. શત્રુમન રાજાથી શાસિત પૃથ્વી પ્રતિષ્ઠ નામના નગરમાં, સ્વામીની (રાજાની) સેવામાં તત્પર નયસાર નામને કેટવાળ (નગરરક્ષક) રહેતા હતા. તે વિષની પિઠ બીજાના અપકાર અને દેવદર્શનથી વિમુખ રહેતે હત; દર્પણ જેમ પ્રતિબિંબનું ગ્રહણ કરે છે તેમ બીજાના ગુણનું ગ્રહણ કરવામાં તે ઉભુખ હતા, વિવેકી જનોમાં ઉત્તમ હતું, જેમ હંસ પાણીમાંથી દૂધને જુદું પાડી લે છે તેમ તે પણ દેશમાંથી ગુણ ગ્રહણ કરતો હતો.
નયસાર એકવાર રાજાના આદેશને જરાએ કલેશ વિના શિરે ધારણ કરીને, વનભૂમિનું રખવાળું કરવાને પથિકનું સહાયક એવું પાથેય (ભાતું) લઈને તથા સહાયતા કરવામાં ઉપયોગી એવા કેટલાક પુરુષને સાથે લઈને, બળવાન બળદ જોડેલા રથ પર સવાર થઈને ગહન વનમાં જઈ પહો. (સૂ૦૪)
नयसार
का
कथा
॥१४८॥
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૧
| SR No. | 006381 |
| Book Title | Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 596 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_kalpsutra |
| File Size | 41 MB |