________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ०३२ रागस्यानर्थमूलनिरूपणम्
गुरुः = सम्पादनीय कार्येषु प्रधानो यस्य स तथा, अत एव बालः = हिताहितविवेकरहितः, रूपानुगाशानुगत - रूपं प्रसङ्गवशान्मनोज्ञरूपम्, तदनुगच्छति या सा रूपाजुगा, तादृशी या आशा सा रूपानुगाशा - रूपविषयोऽभिलाषः, तदनुगतश्च जीवः= प्राणो अनेकरूपान् = जात्यादिभेदेन बहुविधान् चराचरान् = सस्थावररूपान जीवान् हिनस्ति = नाशयति । कांश्चित्त तान् चराचर जीवान् चित्रैः=अनेक प्रकारकैः स्वकाय परकायशस्त्रादिभिरुपायैः परितापयति = सर्वथा दुःखयति । अपरांश्च कांश्चित् पीडयति = एकदेश दुःखोत्पादनेन पीडितान् करोति । एतेन रागस्य हिंसाद्यास्रवहेतुत्वं कथितम् ॥ २७ ॥
कहते हैं - 'रूवाणुगा' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - (किलिट्ठे - क्लिष्टः ) रागसे बाधित हुआ तथा (अत्तट्टगुरुआत्मार्थगुरुः) अपना प्रयोजन ही जिसने स्व करनेयोग्य कार्यों में प्रधान मान रखा है इसीलिये जो (बाले - बालः) हित और अहितके विवेकसे विकल बना हुआ है ऐसा (स्वाणुगासाणुगए जीवे - रूपानुगाशानुगतः जीवः) मनोज्ञरूपके पीछे २ दौड़नेवाली आशासे मोहित बना जीव (अगरूवे चराचरे हिंसइ - अनेकरूपान् चराचरान् हिनस्ति) जात्यादिके भेदसे अनेकविध चराचर प्राणियोंकी हिंसा करता है । तथा कितनेक (ते - तान्) उन जीवोंको (चिसेहि- चित्रैः) अनेक प्रकारके उपायों द्वारा (परितावेइ - परितापयति) सर्वथा दुःखित करता है तथा कितनेक जीवोंको (पीडयति) पीड़ा पहुंचाता है।
भावार्थ - रागसे जीव जब बाधित हो जाता है तब यह अपने " इत्यादि !
रुवाणुगा
मन्वयार्थ – किलिट्टे - क्लिष्ट राजमां मंधायेव तथा अन्तट्ठगुरु- आत्मार्थगुरुः પાત્તાનુ પ્રયેાજન જ જેણે સમ્પાદનીય કાર્યમાં પ્રધાન માની રાખેલ છે. આ अरहो ? बोले- बालः हित भने अडितना विवेश्थी विडज मनी रडेल छे. वारूत्राणुगासागर जीवे-रूपानुगाशानुगतः जीवः मनोज्ञपनी पाछन पछ होडवावाणी आशाथी भोहित मनेस व अणेगरूवे चराचरे हिंसइ - अनेकरूपान् चराचरान् हिनस्ति भत्याहिना लेहथी अने४विध यरायर आलीयोनी हिंसा अरे छे, तथा ते-तान् डेंटला मेवा भवने चित्ते हि - चित्रैः भने प्रकारना उपायों द्वारा परितावेइ - परितापयति सर्वथा दुःखित पुरे छं. तथा ढलाउ જીવાને પીડા પહેાંચાડે છે.
ભાવા —રાગથી જીવ જ્યારે બધાઈ જાય છે. ત્યારે તે પોતાના પ્રચા
उहे छे.
<<
४८५
उत्तराध्ययन सूत्र : ४
