________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. २५ जयघोष-विजयघोषचरित्रम्
कुतो न दास्यामि ! इत्याहमूलम्-'जे ये वेयविऊ विप्पा, जैण्णमहा ये जे दिया। जोईसंगविऊ जे थे, जे ये धम्मणि पारगी ॥७॥ छाया--ये च वेदविदो विप्राः, यज्ञार्थाश्च ये द्विजाः।।
ज्योतिषाविदो ये च, ये च धर्माणां पारगाः ॥७॥ टीका-'जे य'-इत्यादि
ये च वेदविदो वेदज्ञाः विप्राः सन्ति । ये च यज्ञार्थाः यज्ञः अर्थः प्रयोजनं येषां ते तथा, यज्ञक्रिया परायणा द्विजाः ये द्विवारं जायन्ते ते द्विजाः संस्कारापेक्षया द्वितीयजन्मवन्तः, उक्तं हि-मातुरग्रेऽधिजननं द्वितीयं मौधिबन्धनात्' इति द्विजन्मानो ब्राह्मणाः सन्ति । ये च ज्योतिषाविदः ज्योतिष-वेदाङ्ग ज्योतिः शास्त्रम् , तदतिरिक्तानि अङ्गानि = शिक्षाकल्पव्याकरणनिरक्तछन्दोरूपाणि पश्च (भिक्खू-भिक्षौ) हे भिक्षो! हम (ते-ते) तुमको (भिक्खं न हु दाहामु भिक्षां न खलु दास्यामः) भिक्षा नहीं देंगे। तुम (अन्नओ-अन्यतः) दूसरी जगह जाकर (भिक्खं जायाहि-भिक्षां याचस्व ) भिक्षा मांगो ॥६॥
भिक्षा क्यों नहीं देंगे इसका कारण सूत्रकार बतलाते हैं'जे य' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(जे य वेयविऊविप्पा-ये च वेदविदाविप्राः) जो वेदके ज्ञाता विप्रजन हैं (जे य जण्णमट्ठा दिया-ये च यज्ञार्थाः द्विजा सन्ति) तथा जो यज्ञ क्रिया परायण द्विज हैं-संस्कारकी अपेक्षा द्वितीय जन्म संपन्न ब्राह्मण हैं तथा (जे जोइसंगविदो-ये ज्योतिषाविदः) जो ज्योतिषशास्त्र तथा तदतिरिक्त शिक्षा, कल्प, व्याकरण, निरुक्त एवं छन्दरूप पांच अंगो ४डीन ४. भिक्खू-भिक्षो ७ भिक्षु ! ते-ते तभाने भिक्खं न हु दाहामु-भिक्षा न खलु दास्यामः मिक्षा नहीं मापातमा अन्नओ-अन्यतः भी।
स्थ न भिक्खं जायाहि-भिक्षा याचस्व मिक्षा भागी. ॥६॥
ભિક્ષા શા માટે આપવાની ના કહી તેનું કારણું સૂત્રકાર બતાવે છે"जे य"-त्याह!
अन्वयार्थ:-जे य वेय विऊ विप्पा-ये च वेदविदः विप्रः २ वहना ज्ञाता विप्रन छ, तथा जे य जण्णमटा दिया-ये च यज्ञार्थाः द्विजाः सन्ति २ यज्ञ ફિચા પરાયણ દ્વિજ છે–સંસ્કારની અપેક્ષા દ્વિતીય જન્મ સંપન્ન બ્રાહ્મણ છે. तया जे जोइसंगविदा-ये ज्योतिषांगविदः २ न्योतिष तथा ततिशत શિક્ષા કલ્પ, વ્યાકરણ, નિરૂક્ત અને છંદરૂપ પાંચ અંગેના જ્ઞાતા બ્રાહ્મણ છે.
उ.३
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૪
