________________
२२१
प्रियदर्शिनी टीका. अ. २९ सामायिकफलवर्णनम् ८ आलोचनादिकं च सामायिकवतः स्यादित्यत्तः अष्टमभेदस्वरूपं सामायिकमाह
मूलम्-सामाइएणं भंते जीवे किं जणयइ ? । सामाइएणं सावजजोगविरई जणयइ ॥ सू० ८॥
छाया-सामायिकेन भदन्त ! जीवः किं जनयति ?। सामायिकेन सावधयोगविरतिं जनयति ॥ सू० ८ ॥
टीका-'सामाइएणं' इत्यादिहे भदन्त ! सामायिकेन-समः-समत्वं रागद्वेषरहितत्वेन सर्वेषु जीवेषु स्वात्मसाम्य, समशब्दस्यात्र भावप्रधाननिर्देशात् । इह समत्वं च समत्वेन दर्शनम् , सर्वे जीवा ममात्मना तुल्या इति दर्शनम् । तथा च समस्य आया प्राप्तिः समायः समत्वदर्शनस्य लाभः स प्रयोजनमस्येति सामायिकं व्रतम् । यद्वा-समस्य-समत्वदर्शनस्य आयः प्राप्तिर्यस्मात् तत् समाय, तत् समाय, तदेव सामायिकम् । विनयादित्वात् स्वार्थे ठक् । एतद्धि मुक्तिमूखनिदानभूतायाः सर्वेषु जीवेषु स्वात्म
भावार्थ-गुरु महाराजके समक्ष अपने दोषोंका प्रकाश करना इसका नाम गर्दा है । इस गर्दाका अपने जीवन में स्थान देनेवाला व्यक्ति अन्य साधुजनों द्वारा अनादर पाता है । अतः इससे वह यही शिक्षा लेता है कि मुझे भविष्यमें इस प्रकारका व्यवहार नहीं करना चाहिये जिससे मुझे दूसरोंकी तिरस्कारका भागी बनना पड़े। इस प्रकारका व्यवहार करानेवाला मेरा मनवचन एवं कायका अप्रशस्त योग है। अतः वह इस अप्रशस्त योगका परित्याग कर प्रशस्त योगको धारण करता है। प्रशस्त योगोंके प्रभावसे वह ज्ञानावरणीयादि कर्मपर्यायोंका विनाश कर देता है ॥७॥
आलोचना आदि गुण मामायिक वालेके होते हैं अतः सूत्रकार
ભાવાર્થ—ગુરુમહારાજની સમક્ષ પિતાના દેનું પ્રકાશન કરવું એનું નામ ગહ છે. આ ગહને પિતાના જીવનમાં સ્થાન આપનાર વ્યકિત અન્ય સાધુજને દ્વારા અનાદરને પાત્ર બને છે. આથી તે એવી શિક્ષા લઈ યે છે કે, મારે ભવિષ્યમાં આ પ્રકારને વહેવાર ન કરવો જોઈએ કે, જેનાથી મારે બીજાના તિરસ્કારને પાત્ર બનવાનું રહે. આ પ્રકારને વ્યવહાર કરાવનાર મારાં મન, વચન, અને કાયાને અપ્રશસ્ત ગ છે. આથી તે એ અપ્રશસ્ત યેગને પરિત્યાગ કરીને પ્રશસ્ત ચગને ધારણ કરે છે. પ્રશસ્ત એગના પ્રભાવથી તે જ્ઞાનાવરણીયાદિ કમ પર્યાને વિનાશ કરે છે. ૭
આલેચના આદિ ગુણ સામાયિક વાળામાં હોય છે આથી સૂત્રકાર
उत्तराध्ययन सूत्र:४
