________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. २२ नेमिनाथचरितनिरूपणम् मूलम्--जई तं काहिसिं भावं, जो जो दिच्छसि नारिओ।
वायांविद्धोव्व हडो, अट्टियप्पा भविस्ससि ॥४५॥ छाया--यदि त्वं करिष्यसि भावं, या या द्रक्ष्यसि नारीः।
वाताविद्ध इव हडः, अस्थितात्मा भविष्यसि ॥४५॥ टीका---'जइ तं' इत्यादि--
हे रथ नेमे ! यदि त्वं या या नारी क्षणसि, तासु तासु भाभोगाभिलाषं करिष्यसि । ततस्त्वं वाताविद्धः वायुकम्पितः हडइव-हड नामक निर्मूल वनस्पतिविशेष इव शैवाल इव वा अस्थितात्मा अस्थितः अस्थिरः अात्मायस्य स तथा, चञ्चलचित्ततयाऽस्थिरस्वभावो भविष्यसि । अयं भाव:-जन्म जरामरणजन्य जगदटवीपर्यटनदुःखपरम्परानिराकरणकारणेभ्यः संयमगुणेभ्यः प्रस्वल्या. इसलिये हे रथनेमे ! मैं तुमसे यही बात कहती हूं कि तुम गन्धन सर्प की तरह न बनकर अगन्धन सर्प की तरह बनो और संयम को प्राणपण (प्राणरूपि मूल्य) से निभाने के लिये तत्पर रहो॥४४॥
'जइ तं काहिसि' इत्यादि। अन्वयार्थ-हे रथनेमे ! (जइ तं जा जा नारिओ दिच्छसि-यदि त्वं याः याः नारीः द्रक्ष्यसि) यदि तुम जिन २ नारियों को देखोगे और उनमें (भावं काहिसि-भावं करिष्यसि) भोग की अभिलाषा करोगे तो (वायाविद्धो हडोव्य अट्ठियप्पा भविस्ससि-वाताविद्ध हड इव अस्थितात्मा भविष्यास) वायु से कंपित हड नाम के निर्मूल वनस्पति की तरह अथवा शैवाल की तरह चंचल स्वभाव के हो जाओगे । तात्पर्य इसका यह है कि जन्म, जरा, एवं मरणजन्य इस जगतरूपी कान्तार में તમને આ વાત કહું છું કે, તમો ગધન સપના જેવા ન બનતાં અગધન સર્ષના જેવા બને. અને સંયમને પ્રાણના ભોગે નિભાવવા માટે તત્પર રહે એકઠા
"जइ तं काहिसि" छत्यादि
मन्वयार्थ --डे २थनेमि ! जइ तं जा जा नारिओ दिच्छसि-यदि त्वं याः याः नारीः द्रक्षसि से तभी तेरे नारीयाने ने मने तेनामा भावं काहिइ-भावं करिष्यसि लगनी मनिसार ४२।। तो वायाविद्धो हडोव्न अटियप्पा भविस्ससिवाताविद्ध हडइव अस्थितात्मा भविष्यसि वायुथी सहा पायभान मेवी ९ नमन નિમૂળ વનસ્પતિની માફક અથવા શેવાળની માફક ચંચળ સ્વભાવના બની જશે. તાત્પર્ય આનું એ છે કે, જન્મ, જરા અને મરણ જન્ય આ જગતરૂપી ખાડામાં ૧૦૨
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
