________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. २२ नेमिनाथचरितनिरूपणम्
७२१ छलचतुरः सपरिजनः पल्लोशो यावदुर्ग रुरोध तावत्-प्रबलैः स्वबलै सह कुमारोऽपि तमवेष्टयत् । ततः सामन्तसैन्यै रेकतः शङ्खकुमारसैन्यैरपरत आहनः सपरिजनः पल्लीशः स्वपराजयमूचनार्थ कुठारं कण्ठे समवलम्ब्य कुमारस्य शरणं समागतः प्राञ्जलिः सन्नेवमब्रवीत्-हे कुमार ! भवान् स्वबुद्धिप्रभावेण मम मायिकतां व्या कृतवान् । धन्यो भवान् ! अहं भवतो दासोऽस्मि । मम सर्वस्वं समादाय मम जीवितं रक्षतु, पसीदतु मयि कुमारः। ततः कुमारस्तेन पल्लीस्वामिना लुण्टाककृत्या यस्य यस्य द्रव्यं गृहीतं तेभ्यः सर्वेभ्यः मत्यर्य तं पल्लोस्वामिनं सहादाय स्वपुरं प्रति प्रचलितः । रात्रौ मार्गे शिविरं निवेश्य में छिप गया। छलविद्या में चतुर पल्लोपतिने ज्यों ही परिजनों को साथ लेकर दुर्ग को रोकने का प्रयास किया कि इतने में ही कुमारने प्रबल अपने सैन्य के साथ पीछे से आकर उसको घेर लिया। एक तरफ सामन्त के सैन्य से तथा दूसरी तरफ कुमार के सैन्य से आहत किया गया पल्लीपतिने अपने साथियों के साथ अपने पराजय को सूचना निमित्त कंठ में कुठार को धारणकर कुमार की शरण में आगया और हाथजोडकर उनसे कहने लगा-हे कुमार ! आपने अपनी बुद्धि की चतुराई से मेरा मायावीपन सर्वथा व्यर्थकर दिया है, आपको इसके लिये धन्यवाद है। मैं आपका आज से दासभाव अंगीकार करता हूं। मेरे पास जो कुछ भी चर अचर संपत्ति है वह सब आपकी है-आप इसको स्वीकार करें, और मुझे जीवनदान देकर अनुगृहीत करें। आपकी बडी दया होगी। पल्लीपति की इस प्रकार दीनता देखकर कुमारने उसके द्वारा जिनजिन का द्रव्य हरण किया था उसको उन उनको પતિએ જ્યાર પરિજનોને સાથે લઈને દર્શને રોકવા પ્રયાસ કર્યો છે, એટલામાં કુમારે પાછળથી પોતાના પ્રબળ રૌન્યની સાથે આવીને તેને ઘેરી લીધા એક તરફ સામંતના સૈન્યથી તથા બીજી તરફથી કુમારના સૈન્યથી ઘેરાઈ ગયેલ પલ્લી પતિ પિતાના સાથીની સાથે પિતાના પરાજ્યની સૂચના નિમિત્ત ગળામાં કુવાને ધારણ કરી કુમારના શરણે આવી ગયે. અને હાથ જોડીને તેમને કહેવા લાગ્યો કે, હે કુમાર ! આપે આપની બુદ્ધિની ચતુરાઈથી મારું માયાવી પણું સર્વથા વ્યર્થ બનાવી દીધેલ છે. આપને તેના માટે ધન્યવાદ છે. આજથી હું આપને દાસભાવ અંગીકાર દરૂં છું. મારી પાસે જે કાંઇ ચર અચર સંપત્તિ છે તે આપની છે. આપ તેને સ્વીકાર કરે અને મને જીવતદાન આપી ઉપકાર કરે. અપની આથી મારા ઉપર મહાન કૃપા થશે. પલ્લી પતિની આ પ્રકારની દીનતા જોઈને કુમારે એના હાથે જેના
१
उत्त२॥ध्ययन सूत्र : 3
