________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. २१ एकान्तचर्यायां समुद्रपालदृष्टान्तः
६५१
अनेके पाच उद्यन्ति । येषु उपसर्गेषु परीषहेषु च सत्सु कातरा नरा बहु सीदन्ति । अथ तत्र तेषु प्राप्तो भिक्षुः संग्रामशीर्षे नागराज इत्र न व्यथेत । अतस्त्वयाऽपि न व्यथितव्यमिति ।।१६ - १७॥
किंच.-
मूलम् --
सीओसिणा दंससा ये फासी, आर्यका विविहा फुंसति देहें । अकुंकुओ तत्थं हिया से एज्जा, रयाइं खेवेज पुरेकडाई ॥१८॥
छाया -- शीतोष्णानि दंशमशकाश्च स्पर्शाः, आतङ्का विविधाः स्पृशन्ति देहम् । अक्कुकूजस्तत्राध्यसहत, रजांसि अक्षिपत् पुराकृतानि ॥ १८ ॥ टीका--'सीओसिणा' इत्यादि ।
शीतोष्णानि = शीतपरीषहाः, दंशमशकाः = दंशमशकापरीषहाः, स्पर्शाः = तृणस्पर्शरूपाः परीषहाच, तथा - विविधाः = अनेकप्रकारा आतङ्काः = रोगाश्र देहं कायर होते हैं वे ही संयमसे पतित होते हैं । परन्तु जो वास्तविक भिक्षु है वह इनको सहन करता हुआ अडोल एवं अकंप बना रह कर संयम को और अधिक मजबूती के साथ थामे रहता है । संग्राम के बीच में उपस्थित हुए गजराज की तरह वह इन शत्रुरूपी उपसर्ग परीषहादिक के आघातों की जरा भी पर्वाह नहीं करता है । और उनको सहता है । अतः तू भी भिक्षु है । इसलिये तुझे भी इनसे व्यथित नहीं होना चाहिये ||१६|| १७ |
और भी - 'सीओसिणा' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - (सीओक्षिणा - शीतोष्णानि ) शीतपरीषह, उष्णपरीषह (दंसमसा - दंशमशकाः) दंशमशकपरीषह ( फासा - स्पर्शाः) तृणस्पर्शरूप હોય છે તે સંયમથી પતિત થાય છે. પરંતુ જે વાસ્તવિક ભિક્ષુ છે તે તેને સહન કરીને અડાળ અને મક્કમ બની રહીને સયમને ખૂબજ મજ તાઈથી વળગી રહે છે. સ`ગ્રામની વચમાં ગયેલા ગજરાજની માફક તે આ શત્રુરૂપી ઉપસગ, પરીષહ આદિકના આધાતેાની જરા સરખીએ પરવા કરતા નથી અને તેને સહે છે આથી તું પણ ભિક્ષુ છે, આ કારણે તારે પણ એનાથી અકળાવુ... ન જોઇએ. ૫૧૬-૧૭ણા
वजी पशु-- "सीओ सिणा " इत्यादि.
अन्वयार्थ - सीओसिणा - शीतोष्णाणि शीत परीषड, उष्णु परीषड, दंतमसा दंतमशकः शमशः परीषड, फासा - स्पर्शाः तृणु स्पर्श ३५ परीषड, तथा विविहा
उत्तराध्ययन सूत्र : 3
