________________
प्रियदर्शिनी टका अ. १६ दशविधब्रह्मचर्यसमाधिस्थाननिरूपणम्
तीयेयम्, उग्रादिकुलोत्पन्नयम्, अहो ! महाराष्ट्रिकाणां रूपम्, पञ्चाम्बूनदायानां नेपथ्यं नयनानन्दजनकम्' इत्येवं रूपां जातिकुलरूपनेपथ्यविषयां, पद्मिनी चि fort हस्तिनी शङ्खिनी मुग्धा मध्याप्रौढादिवर्णनरूपां च कथां नो कथयिता भवति, स निर्ब्रन्थो भवति । स्त्री सम्बन्धिकथां नो न कथयति, स एव निर्ग्रन्थो भवतीति यदुच्यते, तत्कथम् = किमत्र कारणम् ? इति शिष्यजिज्ञासा भर्वाद चेत्र आचार्य आह- 'निग्गंथस्स' इत्यादि-स्त्रीणां कथां कथयतो ब्रह्मचारिणो निर्थन्थस्य ब्रह्मचर्ये खलु निश्वयेन शङ्का वा = एनां सेवे न वेति संशयः समुत्पद्येत. काङ्क्षा वा = मैथुनेच्छा वा समुत्पयेत, विचिकित्सा वा= एतादृशकठिनधर्मा“कर्णाटी सुरतोपचारचतुरा लाटी विदग्धप्रिया” कर्णाटक देश की स्त्री सुरतोपचार में बडी चतुर होती है ! लाइ देश की स्त्री विदग्धप्रिय होती है - अथवा- यह ब्राह्मण जाति की है, यह क्षत्रिय जाति की है यह उग्रवंश में उत्पन्न हुई है । इत्यादि रूप से स्त्री विषयक जाति, कुल, रूप एवं नेपथ्य की चर्चा करना इसका नाम स्त्री कथा है । इसी प्रकार पद्मिनी, चित्रिणी, शंखिनी, हस्तिनी, मुग्धा, प्रौढा आदिरूप से वर्णन करना भी स्त्रीकथा है । निर्ग्रन्थ को इस प्रकार की स्त्रीकथा नहीं कहनी चाहिये । क्यों कि (इत्थीणं कथं कहेत्ता नो हबर से निग्गंथे-त्रीणां कथां कथयिता नो भवति स निर्ग्रन्थः) स्त्रीकी कथा करनेवाला साधु नहीं होता है (तं कहमिति चे आयरिआह-तत्कथमिति चेत् आचार्य आह) साधु को इस प्रकार की कथा क्यों नहीं करनी चाहिये तो इसका उत्तर आचार्य इस प्रकार देते है कि- (निग्गंथस खलु इत्थीणं कह कहेमाणस्स भयारिस्स भरे संकावा कंवा वा वितिमिच्छा वा समुप्पजिज्जाग्धप्रिया" अट देशनी स्त्रीओ सुरतोपयारमां धणा यतुर होय छे, बाट देशनी સ્ત્રી વિદગ્ધ પ્રિય હેાય છે, અથવા આ બ્રાહ્મણ જાતિની છે, આ ક્ષત્રિય જાતિની છે, આ ઉગ્રવ’શમાં ઉત્પન્ન થયેલ છે, ઇત્યાદિરૂપ જે શ્રી વિષયક જાતિ, કુળ, રૂપ બનેનેપથ્યની ચર્ચા કરવી આનું નામ સ્ત્ર કથા છે આજ પ્રમાણે પદ્ધિનિ ચિત્રીણી, શંખણી, હસ્તીની મુગ્ધા, પ્રૌઢા, આદરૂપથી વર્ણન કરવું એ પણ શ્રી કથા છે. નિ થ્રે भाषा प्रारनी स्त्री, नानी बातो ही पशु न रखी हो म है, इत्थीणं कथं heat नो हवाइ से निग्गंथे- स्त्रीणां कथां कथयिता नो भवति स निर्ग्रथः खीयोनी हुथा पुरनार साधु नथी उडवता. तं कहमिति चे आयारियाह- तत्कथमितिचेत् બાષાય ગાદ સાધુએ આવા પ્રકારની કથા કેમ ન કરવો જોઇએ? આના ઉત્તર खान्यार्य मा प्रमाणे या छे. निग्गंथस्स खलु इत्थीणं कहं कहेमाणस्म-निर्ग्रथस्य खलु स्त्रीणां कथां कथयतो ने साधु यावी स्त्रीयोनी बातो औरे छे. बंभयारिस्स बंभ
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
५१