________________
उत्तराध्ययन सूत्रे
प्राप्नुयात् । तथा स्त्रीपशुपण्डक संसक्तशयनासनानि सेवमानस्य ब्रह्मचारिणः कामाधिक्यात दीर्घकालिकं दीर्घकालभावि रोगातङ्कं वा, तत्र रोगः दाहज्वरजीर्णज्वरादिकः, आतङ्कः = शीघ्रघाती हृदयशूल - मस्तकशूल-कर्णशूलादिकः भवेत् । कामा धिक्यात्कामिनां दश भावाः = अवस्था भवन्ति । दशभावाश्चेत्थम् - प्रथमे जायते चिन्ता, द्वितीये द्रष्टुमिच्छति । तृतिये दीर्घनिःश्वासश्चतुर्थे ज्वर आविशेत् ॥ १ ॥
6
४८
मैथुन सेवन करने में नौलाख सूक्ष्म जीवों की विराधना होना कहा है सो सत्य है अथवा असत्य है । कांक्षा - साधु को स्त्र्यादि सेवन करनेरूप अभिलाषा भी उत्पन्न हो सकती है। विचिकित्सा - साधु को ऐसा संशय हो सकता है कि इतने धर्माचरण करने में जो मैं कष्ट सहन कर रहा हूँ सो उसका फल स्वर्ग अपवर्ग संबन्धी सुख मुझे प्राप्त होगा या नहीं । भेद- चारित्र विनाश का नाम भेद हैस्त्री पशुपंडक आदि से संसक्त शयनासन आदि सेवन करने वाले साधु का चारित्र से पतन भी हो सकता है। इस तरह करनेवाले साधु के चित्त में विषयाभिलाषा के अतिरेक से उन्माद - पागलपना भी हो सकता है तथा दीर्घकालिक रोगों का एवं आतंकों का उपद्रव भी हो सकता है । दाहज्वर जीर्णज्वर आदि का नाम रोग एवं सद्यः प्राणापहारी हृदयशूल, मस्तकशूल कर्णशूल आदि का नाम आतंक है । काम की अधिकता से कामीजनों की दश प्रकार की अवस्थाएं होती हैं- वे इस प्रकार से हैंજે મૈથુન સેવન કરવામાં નવલાખ સૂક્ષ્મ જીવાની વિરાધના થતી હોવાનું કહેલ તે સત્ય છે કે અસત્ય છે? શકા-સાધુને સ્ત્રીઆદિ સેવન કરવારૂપ અભિલાષા પણ ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. વિચિકિત્સા-સાધુને એવા સંશય થઇ શકે છે કે, આટલું ધર્મા ચરણુ કરવામાં હું કષ્ટ સહન કરી રહ્યો છુ તે તેનું ફળ સ્વ, અપવર્ગ' સંબ ંધિ સુખ भने प्राप्त थशे हैं नहीं ? लेह-यरित्र विनाशनु नाम लेह छे. स्त्री. पशु, थंड આદિથી સંસકત શયન-આસન આદિ સેવન કરવાવાળા સાધુનું ચારિત્રથી પતન પણ થઈ શકે છે. આ પ્રમાણે કરવાવાળા સાધુના ચિત્તમાં વિષયાભિલાષાના અતિરેકથી ઉન્માદ-પાગલપણું પણ આવી જાય છે. તથા દીર્ધકાલીક રેગાને તેમજ આતકાના ઉપદ્રવ પણ થઈ જાય છે. દાહવર, જીણુ જવર આદિનું નામ રાગ અને सद्यःप्राणापहारी हृदयशूण, भस्त शूज, अयुशूज, आहेिनु नाम खत छ, अमनी અધિકતાથી કામીજનાની ક્રશ પ્રકારની અવસ્થાએ થાય છે તે આ પ્રમાણે છે–
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
