________________
५७१
प्रियदर्शिनी टीका अ. २० मृगापुत्रचरितवर्णनम् ध्यानानलनिर्दग्धाष्टकमेन्धनाः। उक्तं हि--
"सियं धंतंति सिद्धस्स, सिद्धत्तमुवजायई" इति ।
तान् तीर्थङ्करादिसिद्धान्, इह तीर्थकरा भाविसिदत्वात् सिद्धा इत्युच्यते । तथा संयतान्सकलसावधव्यापारविरतान् आचार्योपाध्यायसर्वसाधुश्च भावतो भावपूर्वकं नमस्कृतस्य, अर्थधर्मगतिम्-अर्थ्यते-मोक्षार्थिभिरभिलष्य ते इत्यर्थः रत्नत्रयलक्षणः, स चासौ धर्मश्चेत्यर्थधर्मस्तस्य गतिः स्वरूपज्ञानं यया सा तां तथो. क्ताम्, तथ्याम् अविपरीतार्थाम् 'अनुशिष्टिं हितोपदेशरूपां शिक्षा मे=मया कथ्यमानां श्रृणुत। यद्वा मे=मम अनुशिष्टि-शिक्षां यूयं श्रृणुत। कि-कृत्वा-सिद्धान्पञ्चदशप्रकारान , तथा संयतान-साधन-आचार्योपाध्यायादिसर्वसाधूंश्च भावतःनमस्कृत्य, कीदृशीं मे अनुशिष्टिम् ?, अर्थधर्मगति दुष्पाप्यधर्मप्राप्तिकारीकाम् , कहते हैं-हे शिष्य ! मैं (सिद्धाणंच-सिद्धानांच) सिद्धों को एवं (संजयाणंचसंयतानां च) संयतों को (भावओ-भावतः) भावपूर्वक (नमोकिच्चानमस्कृत्वा) नमस्कार करके (अत्यधम्मगइं-अर्थधर्मगति) अर्थ-रत्नत्रय, धर्म-तद्रूपधर्म-उस के गति स्वरूप को प्रतिपादन करने वाली (तच्चंतथ्यां) वास्तविक (अणुसिर्टि-अनुशिष्टि) अनुशिष्टि को-हितोपदेशरूप शिक्षा को अथवा दुष्माप्य धर्म की प्राप्ति करने वाली शिक्षा को मै कहता हूं सो (सुणेह-श्रृणुत) सुनो। “सितं-अष्टविधं कम-मातं भस्मसाभृतं येषां ते सिद्धाः” इस व्युत्पत्ति के अनुसार ज्ञानावरणीय आद्रिक आठ प्रकार के कर्म जिन के भस्म हो चुके हैं वे सिद्ध है। आचार्य, उपाध्याय एवं सर्वसाधु ये संयत हैं क्यों कि ये सकल सावध व्यापारों से सर्वथा विरत होते हैं। मोक्षार्थी प्राणियों द्वारा जो अभिलषित होता छ , शिष्य ! हुँ "सिद्धाणं च"-सिद्धानां च सिद्धाने भने संजयाणं च-- संयतानां च सयताने भावओ-भावतः बापू'४ नमोकिच्चा-नमस्कृत्वा नमार १२ अत्थधम्मगई-अर्थधर्मगति मथ-२लत्रय धर्म-त५५-ना गतिः१३५न प्रतिपान ४२वापानी तचं-तथ्यां वास्तवि४ अणुसिटि-अणुशिष्टि अनुशिष्टહિતોપદેશરૂપ ફ્રિક્ષાને અથવા દુપ્રાપ્ય ધમની પ્રાપ્તિ કરાવવાવાળી શિક્ષાને હું छु, तेने तमा सुणेह-श्रृणुत सinी .
"सियं धंतंति सिद्धस्स, सिद्धत्तमुवजायइ
सितं अष्टविधं कम-ध्मातं भस्मसाद्भूतं येषां ते सिद्धाः" આ અનુસાર જ્ઞાનાવરણીય આદિક આઠ પ્રકારનાં કર્મ જેનાં નષ્ટ થઈ ચૂક્યાં છે તે સિદ્ધ છે. આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સઘળા સાધુ એ સંયત છે, કેમકે તેઓ સઘળા સાવદ્ય વ્યાપારોથી સંપૂર્ણપણે વિરત હોય છે. મેક્ષના અભિલાષી પ્રાણીઓ
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
