________________
"
उत्तराध्ययन सूत्रे उदायनवचनं दूतमुखान्निशम्य चण्डप्रद्योतः सन्दिष्टवान् अहं रथमास्थाय युद्धं करिव्यामि । ततो द्वितीयदिवसे राजा उदायनो युद्धसज्जो रथमास्थाय युद्धक्षेत्रे समागतः । परन्तु कुटिलमतिश्चण्ड प्रद्योतो मनस्यचिन्तयत्-रथमास्थाय उदायनेन सह युद्धं कुर्वतो नास्ति मम जयाशा, इति विचार्य स कपटी चण्डप्रद्योतोStafगरिं हस्तिमारुह्य युद्धक्षेत्रे समागतः । तथाविधं तं युद्धक्षेत्रे समागतं विलोक्य राजा उदायनः प्राह - अरे मृषावादिन् ! प्रतिज्ञाभ्रष्टोऽसि, यतस्त्वं रथं विमुच्य हस्तिमारुह्य समागतोऽसि, तथापि तव नास्ति कुशलम् इत्युक्तवा राजा मैं भी उसी रूप में युद्धस्थल में उपस्थित हो जाऊं। इस प्रकार दूत के मुख से उदायन राजाका अभिप्राय जानकर चण्डप्रद्योतनने कहा- हे दूत ! तुम जाकर अपने राजा से कह दो कि मैं रथ पर बैठकर ही युद्ध करूंगा । दूतने आकर चण्डमद्योतन के इस समाचारको उदायन से कहा । दूसरे दिन राजा उदायन युद्ध के लिये तैयार हो गया और रथ पर बैठकर युद्धक्षेत्र में उपस्थित हो गये । परन्तु कुटिलमति चण्डप्रद्योतनने विचार किया कि यदि मैं रथ पर बैठकर जो उदायन के साथ युद्ध करने जाता हूं तो मुझे जय प्राप्त होना सर्वथा असंभव है । अतः अनलगिरि हाथी पर चढकर ही युद्ध करना उचित होगा, इस प्रकार विचार कर चण्डप्रद्योतन अनिलगिरि हाथी पर चढकर रणांगण में आ पहुंचा। इस प्रकार युद्धस्थल में चण्डप्रयोतन को आया हुआ देखकर उदाय ने कहा- अरे मृषावादिन् ! तुम प्रतिज्ञाभ्रष्ट क्यों हो रहे हो ? जो रथको छोडकर हाथी पर आये हो ? फिर भी याद रखो, तुम्हारी
४३०
પણુ એ પ્રમાણે યુદ્ધ સ્થાન ઉપર પહોંચીએ ઉષાયન રાજાના દૂતના મેઢેથી આવા પ્રકારના સ ંદેશ સાંભળીને ચંડપ્રદ્યોતને કહ્યું-હું ક્રૂત! તમા જઇને તમારા રાજાને કહી દો કે હું... રથમાં બેસીને જ યુદ્ધ કરીશ. તે ચ'ડપ્રદ્યોતનના આ સમાચાર રાજા ઉદાયનને કહી સંભળાવ્યા. બીજે દિવસે રાજા ઉદ્યાયન યુદ્ધ માટે તૈયાર થયા અને રથ ઉપર બેસીને યુદ્ધ ભૂમિ ઉપર જઇ પહેાંચ્યા પરંતુ કુટિલમતિ ચંડપ્રદ્યોતને વિચાર કર્યો કે. જો હું રાજા દાયનની સામે રથમાં બેસી યુદ્ધ કરવા જાઉં તે મારે વિજય થવા અસભવ છે. આથી અનલિઝિર હાથી ઉપર ચઢીને જ યુદ્ધ કરવુ' ઉચિત છે. આવા પ્રકારના વિચાર કરી ચડપ્રદ્યોતન અનિલગિરિ હાથી ઉપર બેસીને યુદ્ધ ભૂમી ઉપર પહેાંચ્યા. આ પ્રમાણે ચંડપ્રદ્યોતનને યુદ્ધ ભૂમી ઉપર આવેલ જોઈને ઉદાયને કહ્યું-અરે હું ખેલનારા ! તમેા પ્રતિજ્ઞા ભ્રષ્ટ કેમ થઈ રહ્યા છે!! જે રથને છાડીને હાથી ઉપર ચડીને આવ્યા છે. છતાં પણુ યાદ રાખેા કે તમારી
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
