________________
૧૪૦
उत्तराध्ययनसूत्रे
अथ महापद्मकथा
आसीदिह भरतक्षेत्रे हस्तिनापुरे इक्ष्वाकुवंशीयः पद्मोत्तरनामा नृवः । तस्यास्तां जाला लक्ष्मीति द्वे भायें । कदाचित्सुकोमलशय्यायां शयाना ज्वालादेवी स्वप्ने सिंह वती । रमानुसारेण तस्था एकः पुत्रीजातः । तस्य नाम विष्णुरभूत् । अथान्यदा ज्वालादेवी पुनरपि सुकोमलशय्यायां सुखप्रसुप्ता चतुदेश स्वान् दृष्टवती । ततस्तस्या द्वितीयः पुत्रोजातः । तस्य महापद्म इति नामाभूत् । स हि शुक्रपक्षशशीव वर्द्धमानोऽनुरूपं वयः प्राप्य कलाचार्यसन्निधौं सकलाः कला शिक्षितवान् । पित्रा कनिष्ठोऽपि महापद्मकुमारो गुणैज्र्ज्येष्ठत्वाद्युत्रराजपदे स्थापितः । युज्यते चैतत् - विप्रेषु प्रज्ञावान्, क्षत्रियेषु जत्रश्च शस्यते । इनकी कथा इस प्रकार है
इस भरतक्षेत्र के अन्तर्गत हस्तिनापुर नामका नगर था । वहां इक्ष्वाकुवंशीय पद्मोत्तर नामके राजाका शासन था । ज्वाला एवं लक्ष्मी इस नामकी इनकी दो पहरानियां थी । कोमल शय्या पर सोई हुई ज्वालादेवीने एक दिन स्वप्न में एक सिंह देखा । स्वप्नानुसार इसके यहां एक पुत्र हुआ। इसका नाम विष्णु रखा गया। एक दिन फिर इस तरहकी घटना घटी जब यह अपनी कोमलातिकोमल शय्या पर सुखपूर्वक सो रही थी तब इसको चौदह स्वप्न दिखाई दिये । इन स्वप्नों के अनुसार इसके दूसरा पुत्र हुआ । इनका नाम महापद्म हुआ । महापद्मने क्रमशः द्वितीयाके चन्द्रकी तरह वृद्धिंगत होते हुए अपने अनुरूप वय प्राप्त करली और फिर कलाचार्य के पास जाकर
कल कलाओं का अभ्यास भी कर लिया । यद्यपि ये कनिष्ठ पुत्र थे तो भी इन्होंने अपने गुणों से पिताको अपनी तरफ अधिक आकृष्ट
એમની કથા આ પ્રમાણે છે
આ ભરતક્ષેત્રમાં તમર્યંત હસ્તિનાપુર નામનું નગર હતું. ત્યાં ઈક્ષ્વાકુ વશના પદ્માત્તર રાજાનું શાસન હતુ. વાલા અને લક્ષ્મી નાંમની એ પટરાણીઓ હતી. જવાલા દેવીએ એક દિવસ કેમળ શૈયા પર સતાં સુતાં સ્વપ્નામાં એક સિંહ જોયા સ્વપ્ન અનુસાર તેમની કૂખે એક પુત્ર અવતર્યો, જેનું નામ વિષ્ણુ રાખવામાં આવ્યુ આ પછી એક દ્વિતય એવી ઘટના બની કે, જ્યારે તે પોતાની કામળ શયા ઉપર સૂતી હતી ત્યારે તેણે સ્વપ્નમાં ચૌદ સ્વપ્ન ોયાં. આ સ્વપ્ન અનુસાર તેને એક બીજો પુત્ર થયા. એનું નામ મહાપદ્મ રાખવામાં આવ્યું. મહાપદ્મ ક્રમશઃ બીજના ચંદ્રમાની માફક વૃદ્ધી પામવા લાગ્યા. આ રીતે તે યુવાવસ્થાએ પહોંચ્યા અને કળાચાર્યની પાસે જઈન સધળી કળાઓના અભ્યાસ કર્યો. જો કે તે નાના પુત્ર હતા છતાં પણ તેમણે પેાતાના ગુણેથી પિતાને પોતાના તરફ ખૂબજ ભાષિત
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
