________________
७७२
___ उत्तराध्ययनसूत्रे किंच - अश्महेमयोरविभागसम्बन्धवतोरपि वयादिसंयोगेन पृथग्भावः प्रत्यक्षेण दृश्यते । इत्यादि वचनं श्रुत्वा विन्ध्यमुनिनिःशङ्कः सन् गोष्ठमाहिलस्य समीपमागत्य शास्त्र सिद्धान्तं प्रोक्तवान् । परंतु गोष्ठमाहिलमुनिमिथ्यात्वोदयवशात् स्वाग्रह न त्यक्तवान्। ___ अन्यदा स विन्ध्यमुनिः चतुरशीतिलक्षपदात्मके नवमे पूर्वे प्रत्याख्यानाधिकारं पठन् मुनेः प्रत्याख्यानं वर्णयति--" पाणाइवायं पच्चक्खामि जावज्जीवाए" इत्यादि । तदा गोष्ठमाहिलः माह-"जावज्जीवाए" इति न वक्तव्यम् , यतःअपरिमाणकृतं प्रत्याख्यानं श्रेयः, कृतपरिमाणं तु दुष्टं, यावज्जीवमिति प्रोक्ते
जब गुरु ने इस प्रकार समझाया तो विंध्यमुनि निशंकचित्त होकर गोष्ठमाहिल के पास आकर कहने लगे कि देखो शास्त्र का सिद्धान्त इस प्रकार है अतः आप का कथन उचित नहीं है। आप अपने आग्रह को छोड़ दो। विंध्यमुनि के इस प्रकार निवेदन करने पर गोष्ठमाहिलने कुछ भी ध्यान नहीं दिया और अपने आग्रहपर ही डटे रहे।
एक समय की बात है कि विंध्यमुनि चौरासी लाख (८४०००००) पदवाले प्रत्याख्यानप्रवाद नामके नवमपूर्व के प्रत्याख्यान अधिकार का अध्ययन कर रहे थे उस में यह पाठ उन्हों ने पढ़ा कि “पाणाइवायं पच्चक्खामि जावज्जीवाए"। गोष्ठमाहिल ने इस पाठ को सुना और बोले कि इस पाठ में “ जावज्जीवाए" यह नहीं बोलना चाहिये, क्यों कि जिस प्रत्याख्यान में प्रमाण नहीं किया जाता है वही ठीक होता है।
જ્યારે ગુરુએ આ પ્રકારે સમજાવ્યું ત્યારે વિધ્યમુનિની શંકા દૂર થઈ અને ગેડમાહિલની પાસે જઈ કહેવા લાગ્યા કે, જુઓ! શાસ્ત્રનો સિધ્ધાંત તે આ પ્રકાર છે, માટે આ૫ જે કહે છે તે પૈગ્ય નથી. આપ આપના દુરાગ્રહને છોડી દે. વિધ્યમુનિના આ પ્રકારના નિવેદન ઉપર ગેષ્ઠમાહિલે કાંઈ ધ્યાન આપ્યું નહીં અને પિતાના જ આગ્રહ ઉપર તે મક્કમ રહ્યા.
એક સમયની વાત છે કે વિધ્યમુનિ ચર્યાશી લાખ (૮૪૦૦૦૦૦) પદવાળા પ્રત્યાખ્યાનપ્રવાદ નામના નવમપૂર્વના પ્રત્યાખ્યાન અધિકારનું અધ્યયન કરી રહ્યા હતા તેમાં આ પ્રમાણેને પાઠ તેમના વાંચવામાં આવ્યું કે, "पाणाइवायं पच्चक्खामि जावज्जिवाए" ०४ाडि २॥ पाने सामन्यो भने मोत्या है मा ५४भा " जायज्जिवाए " मेन मारने से, भरे પ્રત્યાખ્યાનમાં પ્રમાણ નથી કરવામાં આવતું તે જ ઠીક હેય છે. પ્રમાણવાળું
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૧
