________________
प्रियदर्शिनी टीका गा. ४० वीर्योल्लासाचार्य दृष्टान्तः
बुद्धोपघाती न स्यादिति यदुक्तं तत्र दृष्टान्तो वर्ण्यते
अङ्गदेशे चम्पापुरीनगर्यां गणिगुणसमन्वितः प्रक्षीणप्रायकर्मा क्षीणजङ्घाबलः कृतैकशिष्यप्रतिज्ञः कश्चिद् वीर्योल्लासनामक आचार्यः क्षुद्रमतिनाम्नैकेनैव शिष्येण जो विनय के योग्य हैं उन्हें भी कुपित नहीं करना चाहिये, क्यों कि कोप अनेक अनर्थों की जड एवं समस्त उत्तम क्रियाओं का विनाशक माना गया है, कहा भी है
" मासोपवासनिरतोsस्तु तनोतु सत्यं, ध्यानं करोतु विधातु बहिर्निवासम् । ब्रह्मव्रतं धरतु भैक्षरतोऽस्तु नित्यं, रोषं करोति यदि सर्वमनर्थकं तत् " ॥ १ ॥
कोई भी व्यक्ति यदि मास मास खमण भी पारणा करता हो, सदा सत्य बोलता हो, ध्यान करता हो, वन में भी निवास करता हो, ब्रह्मचर्यव्रत का पालन करता हो, भिक्षावृत्ति करता हो परन्तु यदि रोष - कोप करता है तो उसकी ये समस्त क्रियाएँ व्यर्थ हैं ॥ १ ॥
4
'बुद्धोपघाती नहीं होना चाहिये' ऐसा जो कहा है उसको दृष्टान्त से स्पष्ट करते हैं
अंगदेश में चंपा नामकी नगरी थी । उसमें गणिगुणों से युक्त કરવા જોઈ એ, કેમકે, કેપ અનેક અનર્થોની જડ તેમજ સમસ્ત ઉત્તમ ક્રિયાઓને નાશ કરનાર મનાયેલ છે. કહ્યું પણ शुछे. - मासोपवास निरतोsस्तु तनोतु सत्यं,
ध्यानं करोतु विदधातु बहिर्निवासम् । ब्रह्मवतं धरतु भैक्षरतोsस्तु नित्य,
२४९
शेषं करोति यदि सर्वमनर्थकं तत् ॥ १ ॥
કઈ પણ વ્યક્તિ કદાચ તે મહિના મહિનાના અપવાસ કરે, સદા સાચુ ખેલતા હાય, ધ્યાન કરતા હોય, વનમાં પણ રહેતા હેય, બ્રહ્મચર્ય વ્રતનું પાલન કરતા હાય, ભિક્ષાવૃત્તિ કરતે હોય, પરંતુ તે જો ક્રોધ કરતા હોય તે તેની એ સઘળી ક્રિયાઓ વ્યથ છે.
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ઃ ૧
યુદ્ધોપઘાતિ ન થવુ' જોઈએ, એવુ' જે કહેવામાં આવે છે. એને દૃષ્ટાં તથી સ્પષ્ટ કરવામાં આવે છે.—
અંગ દેશમાં ચંપાપુરી નામની નગરી હતી, તેમાં ગણીશુષ્ણેાથી યુક્ત
उ० ३२
