________________
१६४
दशाश्रुतस्कन्धसूत्रे
तत्र पुत्र - मित्र - कलत्रादिवाञ्छा द्विपदेच्छा, गोप्रभृतिपशुवान्छा चतुष्पदेच्छा । तथा चायमर्थः पर्यवसितः - पुत्रमित्रकलत्रधनधान्यगवादिसांसारिक वस्तूनि समभीप्तप्राप्त्यर्थमुपासीनस्तदर्थोपासक इति ।
(३) मोहोपासकः - स्वकामवासनातृप्तये शब्दादिविषयासक्तः मोहवशेन नानाविधकार्यकारकः, त्रिषष्टयुत्तरशतत्रयप्रमिताः (३६३) पाखण्डमतावलम्बिनोऽपि मोहोपासकाः सन्ति । एतादृशा जनाः मोहनीय कर्मोदयेन सत्पदार्थे तु न द्रष्टुं शक्नुवन्तीति मिथ्यादर्शनमेव स्वसिद्धान्तं मन्यमानास्तत्र लीना भवन्ति । ते एतन्मतं सर्वस्यभूतं मत्वा संसारे भ्रमन्ति ।
(४) भावोपासकः - सम्यग्दृष्टया शुभपरिणामैव ज्ञानदर्शनचारित्रजुषः से तीन प्रकार की होती है । सचित्तेच्छा द्विपद और चतुष्पद के भेद से दो प्रकार की होती है । तात्पर्य यह है कि - पुत्र, मित्र, कलन - भार्या और दास एवं धन धान्य आदि सांसारिक वस्तु की उत्कट इच्छा रखते हुवे उन्नतिप्राप्ति के लिये उपासना करे उसको तदर्थोपासक कहते हैं ।
[३] मोहोपासक जो अपनी कामवासनाओं को तृप्त करने के लिए शब्दादिकविषयों में आसक्त होकर मोह के वश से अनेक प्रकार का कार्य करने वाला होता है वह मोहोपासक कहा जाता है । ( ३६३) तीन सौ त्रेसठ पाखण्ड मतका अवलम्बन करने वाले मोहोपासक हैं । ऐसे व्यक्ति मोहनीय कर्म के उदय से सत्य पदार्थ को तो देख ही नहीं सकते अतः मिथ्यादर्शन को ही अपना सिद्धान्त बनाकर तल्लीन हो जाते हैं । वे अपने मत को सर्वस्व मानकर संसार में भ्रमण करते हैं ।
સચિત્ત ઇચ્છા દ્વિપદ અને પ્રતુષ્પદ ભેદથી બે પ્રકારની હોય છે. તાત્પર્ય એ છે કે-પુત્ર. મિત્ર કલત્ર ભાર્યાં અને દાસ, ઉપરાંત ધન ધાન્ય આદિ સાંસારિક વસ્તુની ઉત્કટ ઇચ્છા રાખવા છતાં ઉન્નત્તિ પ્રાપ્તિને માટે ઉપાસના કરે તેઓને તદર્થોપાસક કહે છે.
(३) मोहोपासक ने पोतानी अमवासनामोने तृप्त ४२वा माटे शम्हाद्दि વિષયામાં આસકત થઈને મેાહને વશ થઇ અનેક પ્રકારના કાર્ય કરવાવાળા હાય છે. તેમને માહાપાસક કહેવાય છે. ૩૬૩ ત્રણસેાત્રેસઠ પાખંડ મતનું અવલમ્બન કરવાવાળા મેહેાપાસક છે. એવા વ્યકિત માહનીય કર્મોના ઉદયથી સત્ય પદાર્થોને તે જોઈજ શકતા નથી. તેથી મિથ્યાદર્શનનેજ પોતાના સિદ્ધાન્ત બનાવીને તેમાં તલ્લીન થઈ જાય છે. તે પેાતાના મતને સસ્વ માનીને સંસારમાં ભ્રમણ કરે છે.
શ્રી દશાશ્રુત સ્કન્ધ સૂત્ર
