________________
दशाश्रुतस्कन्धसूत्रे
छाया-शैक्षो रानिकेन सार्द्ध बहिर्विचारभूमि वा निष्क्रान्तः सन् (यदि) तत्र शैक्षः पूर्वतरकमाचमति पश्चद् रात्निकः, भवति आशातना शैक्षस्य
टीका-शैक्षो रात्निकेने'-त्यादि । शैक्षः शिष्यो रात्निकेन साई-सह बहिर्विचारभूमि बाह्योच्चारभूमि, वेति वाक्यालङ्कारार्थम् , निष्क्रान्तः निर्गतः सन् यदि तत्र=मलोत्सर्गजन्याशुचित्वाऽपनोदनविषये शैक्षः शिष्यः पूर्वतरक-रात्निकाऽऽचमनात् प्रागेव आचमति-शुद्धिं करोति पश्चाद् रात्निकः शुद्धिं करोति तदा शैक्षस्याऽऽशातना भवति ॥ १० ॥ (सू० ३)
मूलम्--सेहे रायणिएणं सद्धिं बहिया वियारभूमि वा विहारभूमि वा निक्खंते समाणे तत्थ सेहे पुव्वतरागं आलोएइ पच्छा रायणिए भवइ आसायणा सेहस्स ॥११॥ (सू० ४)
छाया-शैक्षो रात्निकेन साई बहिर्विचारभूमि वा विहारभूमि वा निष्क्रान्तः सन्-तत्र शैक्षः पूर्वतरकमालोचयति पश्चाद् रात्निकः, भवति आशातना शैक्षस्य ॥ ११ ॥ (सू० ४)
टीका-'शैक्ष'-इत्यादि । शैक्षो रात्निकेन साई बहिः विचारभूमि वा विहारभूमि स्वाध्यायभ्रमि वा निक्रान्तः सन् तत्र स्वस्थाने समागतः शैक्षो यदि पूर्वतरक-प्रागेव आलोचयति आलोचना करोति, रात्निकः पश्चात् तदा शैक्षस्याऽऽशातना भवति । स्थण्डिलादिस्थानात् परात्य स्वस्थानं सहागत: शिष्य आचार्यादितः प्राग यदि ईर्यापथिकी प्रतिक्रामेत्तदा शैक्षस्याऽऽशातना भवतीति भावः ॥ ११ ॥ (सू० ४) भूमि- स्थण्डिलभूमि में गया हुआ गुरु के पहले शौच करे तो आशातना होती है ॥ १० ॥ (सू० ३) 'सेहे ' इत्यादि । शिष्य आचार्य के साथ विचारभूमि-स्थण्डिलभूमि विहारभूमि-स्वाध्यायभूमि में साथ गया और वहा से वापस आकर शिष्य यदि गुरु के पूर्व ऐर्यापथिक प्रतिक्रमण करे तो शिष्य को आशतना होती है ॥११॥(सू०४) ગયેલા ગુરુની પહેલાં શૌચ કરે તો આશાતના થાય છે (૧૦) એ સૂત્ર ૩ છે 'सेहे' त्याहि. (शय यायनी साथे पियारभूमि-स्थतिभूमि में विहा२. ભૂમિ–સ્વાધ્યાયભૂમિમાં સાથે ગયા હોય અને ત્યાંથી પાછો આવી જે શિષ્ય ગુરુની પહેલાં એર્યા પથિક પ્રતિકમણ કરે તે શિષ્યને આશાતના થાય છે. (૧૧) ! સૂર ૪
શ્રી દશાશ્રુત સ્કન્ધ સૂત્ર