Page Text
________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू० १५ नक्षत्राधिकारनिरूपणम् __ २१५ शेषाणिनु द्वितीयादीनि द्वितीय चतुर्थ पश्चम नवम द्वादश त्रयोद श चतुर्दश पर्यन्तानि सप्तचन्द्रमण्डलानि नक्षत्ररहितानि भवन्ति केवलं प्रथमतृतीयषष्ठमप्तम अष्टमदशमेकादश पञ्चदशेतेषु अष्टचन्द्रमण्डलेष्वेव नक्षत्राणि भवन्तीति । तत्र प्रथमचन्द्रमण्डले द्वादशनक्षत्राणि भवन्ति, तद्यथा-अभिजित् श्रवणः धनिष्ठा शतभिषक् पूर्वभाद्रपदा उत्तरभाद्रपदा अश्विनी भरणी पूर्वाफाल्गुनी उत्तरफाल्गुनीस्वातिश्चेति । द्वितीयचन्द्रमण्डले पुनर्वसुः मघा च द्वे एव नक्षत्रे, तृतीये चन्द्रमण्डले कृत्तिकामात्रम्, चतुर्थे रोहिणी चित्रा च, पञ्चमे विशाखा, षष्ठे अनुराधा, सप्तमे ज्येष्ठा, अष्टमे मृगशिरः आपुष्यः अश्लेषा मूलो हस्तश्चः पूर्वाषाढोचरा. पाढयोद्वै द्वे तारे अभ्यन्तरतः, द्वे द्वे च बाह्यत इति । एवं स्वस्वमण्डलावतारसम्बन्धि भूत होता है १५ वें चन्द्र मंडल में आठवां नक्षत्र मंडल अन्तर्भूत होता है । बाकी के द्वितीयादि-द्वितीय-चतुर्थ-पंचम-नवम, द्वादश, त्रयोदश, और चतु. देश तक के सप्त चन्द्रमंडल-नक्षत्र रहित होते हैं केवल प्रथम, तृतीय, षष्ठ, सप्तम, अष्टम, दशम, एकादश, और पश्चदश, इन आठ चन्द्रमंडलों में ही नक्षत्र होते हैं। प्रथम चन्द्रमण्डल में १२ नक्षत्र होते हैं जैसे-अभिजित्, श्रवण, धनिष्ठा शतभिषक्, पूर्व भाद्रपदा, उतर भाद्रपदा, अश्विनी, भरणी, पूर्वाफाल्गुनी, उत्तर फाल्गुनी, और स्वाति द्वितीयचन्द्रमंडल में पुनर्वसु, और मघा ये दो नक्षत्र होते है तृतीय चन्द्र मंडल में एक कृत्तिका नक्षत्र होता है चतुर्थ चन्द्र मण्डल में रोहिणी नक्षत्र होता है और चित्रा नक्षत्र होता है पश्चम चन्द्र मण्डल में विशाखा नक्षत्र होता है छठवे चन्द्र मण्डल में अनुराधा, सप्तम में ज्येष्ठा, अष्टम में मृगशिरा, आर्द्रा पुष्प, अश्लेषा मूल और हस्त ये नक्षत्र होते है। पूर्वाषाढा और उत्तराषाढा इनके भीतर में दो दो तारा होते हैं और बाहर થાય છે. અગિયારમાં ચન્દ્રમંડળમાં સાતમું નક્ષત્રમંડળ અન્તભૂત થાય છે. પંદરમાં ચન્દ્રમંડળમાં આઠમું નક્ષત્રમંડળ અંતભૂત થાય છે. શેષ દ્વિતીયાદિ દ્વિતીય-ચતુર્થપંચમ-નવમ-દ્વાદશ, ત્રયોદશ અને ચતુર્દશ સુધીના સાત ચન્દ્રમંડળે-નક્ષત્ર રહિત હોય છે. ફક્ત પ્રથમ, તૃતીય, ષષ્ઠ, સપ્તમ, અષ્ટમ, દશમ, એકાદશ અને પંચદશ એ આઠ ચંદ્રમંડળમાં જ નક્ષત્ર હોય છે. પ્રથમચંદ્ર મંડળમાં ૧૨ નક્ષત્રો હોય છે. જેમ કે ममिनित श्रवण,पानी , शतभिष, पूर्व भाद्रपहा, उत्तरभाद्र ५४1, मश्विनी, १२, પૂર્વાફાગુની, ઉત્તરાફાલ્ગની અને સ્વાતિ દ્વિતીય ચન્દ્રમંડળમાં પુનર્વસુ અને મઘા એ બે નક્ષત્ર હોય છે. તૃતીય ચંદ્રમંડળમાં એક કૃત્તિકા નક્ષત્ર હોય છે. ચતુર્થમંડળમાં રોહિણી નક્ષત્ર હોય છે અને ચિત્રા નક્ષત્ર હોય છે. પંચમ નક્ષત્રમંડળમાં વિશાખા નક્ષત્ર હોય છે. ષષ્ઠ– ચંદ્રમંડળમાં અનુરાધા, અસમમાં જ્યેષ્ઠા, અષ્ટમમાં મૃગશિરા, આદ્ર, પુષ્ય, અશ્લેષા, મૂલ અને હસ્ત એ નક્ષત્ર હોય છે. પૂર્વાષાઢા અને ઉત્તરાષાઢા એમની અંદર બબ્બે તારાઓ હોય છે-અને બહાર બબ્બે તારાઓ હોય છે. આ પ્રમાણે
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
| SR No. | 006356 |
| Book Title | Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 567 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 35 MB |