________________
प्रकाशिका टीका - सप्तमवक्षस्कार: सू० १५ नक्षत्राधिकारनिरूपणम्
१९९
सत्तमे अट्टमे दशमे इक्कारसमे पण्णरसमे । एगमेगेणं भंते! मुहुत्तेणं केवइयाई भागस्याहिं गच्छइ ? गोयमा ! जं जं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तस्स तस्स मंडलपरिक्खेवस्स सत्तरस अ अट्ठसट्रे भागसप गच्छइ, मंडलं सयसहस्सेणं अट्ठाणउईए य सएहिं छेत्ता इति । एगमेगेणं भंते ! मुहुत्तेणं सूरिए केवइयाई भागसयाई गच्छ, गोयमा ! जं जं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तस्स तस्स मंडलपरिक्वस्स अट्ठारसती से भागसए गच्छइ, मंडलं सयसहस्सेहिं अट्ठा
उतीए यसएहिं छेत्ता । एगसेगेणं भंते ! मुहुत्तेणं णक्ख ते केवइयाई भागसवाई गच्छइ ? गोयमा ! जं जं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तस्स तस्स मंडलपरिवखेवस्स अट्ठारस पणती से भागसए गच्छइ मंडलं सयस हस्सेणं अट्टाणउईए य सएहिं छेत्ता ॥ सू० १५॥
!
छाया - कति खलु भदन्त ! नक्षत्रमण्डलानि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! अष्टौ नक्षत्रमण्डलानि प्रज्ञप्तानि १ । जम्बूद्वीपे द्वीपे कियदवगाह्य कियन्ति नक्षत्रमण्डलानि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! जम्बूद्वीपे द्वीपे अशीतं योजनशतमवगाह्य, अत्र द्वे नक्षमण्डले प्रज्ञप्ते । लवणे खलु भदन्त समुद्रे विगाह्य कियन्ति नक्षत्रमण्डलानि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! लवणे समुद्रे त्रीणि त्रिंशद् योजनशतानि अवगाह्यात्र खलु षण्णक्षत्रमण्डलानि प्रज्ञप्तानि । एवमेव सपूर्वापरेण जम्बूद्वीपे द्वीपे लवणसमुद्रे चाष्टौ नक्षत्रमण्डलानि च भवन्तीत्याख्यातम् २ | सर्वाभ्यन्तरात् खलु भदन्त ! नक्षत्रमण्डलात् कियत्या अवाधया सर्वबाह्य नक्षत्रमण्डलं प्रज्ञतम् ? गौतम ! पञ्चदशोत्तराणि योजनशतानि अबाधया सर्वबाद्यं नक्षत्रमण्डलं प्रज्ञप्तमिति नक्षत्र मण्डलस्य खलु भदन्त ! नक्षत्रमण्डलस्य चैतत् खलु कियत्या अबाधया अन्तरं प्रज्ञप्तम् गौतम ! द्वे योजने नक्षत्रमण्डलस्य चाबाधया अन्तरं प्रज्ञप्तम् ३ । नक्षत्रमण्डलं खलु भदन्त ! कियदायामविष्कम्भेण कियता परिक्षेपेण कियता बाहल्येन च प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! गव्यूतमायामविष्कम्भेण तत् त्रिगुणं सविशेषं परिक्षेपेण, अर्द्धगव्यूतं बाल्येन प्रज्ञप्तम् ४ । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य कियत्या अबाधया सर्वाभ्यन्तरं नक्षत्रमण्डलं प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! चतुश्चत्वारिंशद् योजनासहस्राणि अष्टौ च विशति योजनशतानि अबाधया सर्वाभ्यन्तरं नक्षत्रमण्डलं प्रज्ञप्तमिति । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य कियत्या अबाधया सर्वबाद्यं नक्षत्रमण्डलम् प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! पञ्चचत्वारिंशद् योजनसहस्राणि त्रीणि च त्रिंशद् योजनशतानि अबाधया सर्व बाह्य नक्षत्रमण्डल' प्रज्ञप्तम् ५ । सर्वाभ्यन्तरं नक्षत्रमण्डलं कियदायामविष्कम्भेण कियता परिक्षेपेण प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! नवनवतिं योजनसहस्राणि षट् च चत्वारिंशद् योजनशतानि आयामविष्कम्भेण त्रीणि च योजनशतसहस्राणि पञ्चदश सहस्राणि एकोननवतिं च योजनानि किञ्चिद्वि
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર