Page Text
________________
२५२
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे देवाश्च बोध्याः पद्मवरवेदिकावनषण्डत्रिसोपानप्रतिरूपकतोरणमूलपद्माष्टोत्तरशतपद्मपरिवारपद्मशेषपदमपरिक्षेपत्रयवर्णनमपि बोध्यम् । तथैवार्थः उत्तरकुर्वादि हृदनामान्वर्थ:-उत्तरकुरुहूद प्रभोत्तरकुरुहूदाकारोत्पलादियोगाद् उत्तरकुरुदेवस्वामिकत्वाच्च उत्तरकुरुहूदः२ इति । चन्द्रहदप्रनाणि-चन्द्रहृदाकाराणि चन्द्रहूदवर्णानि चन्द्रश्चात्र देवःस्वामीति तद्योगातदधिष्ठितत्वाच्च चन्द्रहृदः३, ऐरावतं-तन्नामकमुत्तरपार्श्ववर्तिभरतक्षेत्रप्रतिरूपकक्षेत्रम् तत्प्रमाणितदाकाराणि-आरोपितज्यधनुराकाराणि उत्पलादीनि ऐरावतश्चात्र देवः स्वामीत्यैरावतः, माल्यवद्वक्षस्कारप्रभोत्पलादि योगान्माल्यवद्देवस्वामिकत्वाच्च माल्यवदहुद इति, प्रमाणं च 'पमाणं' मानादि प्रमाण भी उसी प्रकार समझ लेवे' वहां के देव की स्थिति एक पल्यापम की कही है। पद्मवर वेदिका, वनषंड, त्रिसोपान प्रतिरूपक, तोरण मूल, एक सो आठ पद्म, पदुमका परिवार, पद्मशेष, तीन पद्म परिक्षेप का वर्णन भी यहाँ करलेवें । उत्तर कुरु आदि हृदों का 'अन्वर्थ नाम जैसे उत्तर कुरु हृद में उत्पन्न उत्तर कुरु हृद के आकार वाले पदम के योग से एवं उत्तर कुरु देव स्वामी होने से उत्तर कुरु हृद' ऐसा नाम कहा है।
चन्द्र हृद के प्रभा-के जैसा प्रभा होने से, चन्द्र हेद के आकार वाले होने से, चन्द्र हृद के जैसे वर्ण होने से एवं चन्द्र यहा के देव होने से चन्द्र यहां के अधिष्ठाता होने से चंद्र हृद ऐसा नाम कहा है ॥३॥
ऐरवत नाम वाला उत्तरपार्श्व में भरतक्षेत्र के समानक्षेत्र है। उसकी प्रभा. वाले, उसके जैसे आकार वाले अर्थात् सजकिए धनुष के जैसे आकार वाले उत्पलादि होने से ऐरावत देव वहां का स्वामी होने से उसका नाम ऐरवत ऐसा कहा है। ___माल्यवान वक्षस्कार की प्रभा होने से एवं उत्यलादि माल्यवान के जैसे होने से तथा माल्यवान देव वहां का स्वामी होने से माल्यवान् हृद एसा कहा પ્રમાણે સમજી લેવું ત્યાંના દેવની સ્થિતિ એક પલ્યોપમની કહેલ છે. પદ્વવર વેદિકા વનખંડ, ત્રિપાન પ્રતિરૂપક, તેરણ મૂળ એકસો આઠ પ પઘોને પરિવાર, પવશેષ અને ત્રણ પદ્મ પરિક્ષેપનું વર્ણન પણ અહીંયાં કરી લેવુ. ઉત્તરકુરૂ વિગેરે હુનું અન્વર્થ નામ જેમ ઉત્તર કુર હૃદમાં ઉત્પન્ન થયેલ ઉત્તરકુરૂ હૃદના આકારવાળા પઘને યેગથી તેમજ ઉત્તર કુરૂ હૃદાકાર ઉલ વિગેરેના વેગથી ઉત્તરકુરૂ હૃદ એવું નામ કહેલ છે.
ચંદ્ર હૃદની પ્રભાન જેવી પ્રભા હોવાથી ચંદ્ર હૃદના જેવો આકાર હોવાથી, ચંદ્ર હદના જે વર્ણ હોવાથી તેમજ ચંદ્ર તેને દેવ હોવાથી, ચંદ્ર તેને અધિષ્ઠાતા હોવાથી यंदा मे नाम ४६ छ. 3
એરવત નામનું ઉત્તર પશ્વિમાં ભરતક્ષેત્રના સરખું ક્ષેત્ર છે. તેની પ્રભાવાળું, તેના આકારવાળું અર્થાત સજ કરેલ ધનુષના જેવા આકારવાળા ઉત્પલાદિ હોવાથી એરવત દેવ ત્યાંના અધિષ્ઠાતા દેવ હોવાથી તેમનું નામ ઐરવત એ પ્રમાણે કહેલ છે.
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા
| SR No. | 006355 |
| Book Title | Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 806 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 51 MB |