________________
प्रकाशिका टीका - चतुर्थवक्षस्कारः सू० १२ महापद्महृदस्वरूपनिरूपणम्
११३
सोलस पंचुत्तरे जोयणसए पंच य एगुणवीसइभाए जोयणस्स उत्तराभिमुही पच्चएणं गंता महया घडमुपच्वत्तिएण मुत्तावलिहारसंठिएणं साइरेग दुजोयणसइएणं पवाएणं पवड ' हरिकान्ता महानदी प्रव्यूढा सती पोडशपञ्चोत्तराणि योजनशतानि पञ्च च एकोनविंशतिभागान् योजनस्य उत्तराभिमुखी पर्वतेन गत्वा महाघटमुख प्रवृत्तकेन मुक्तावलिहारसंस्थितेन सातिरेक द्वि योजनशतिकेन प्रपातेन - प्रवाहेण प्रपतति, 'हरिकंता महाणई-जओ पवडइ एत्थ णं महं एगा जिव्भिया पत्ता, दो जोयणाई आयामेणं पणवीसं जोयणाई विक्खंभेणं अद्धं जोयणं बाहल्लेणं मगर - मुहविउट्ठसठाणसंठिया सव्वरयणामई अच्छा' हरिकान्ता महानदी यतः प्रपतति, अत्र खलु महती एका जिद्दिका - तदाकार वस्तुविशेषः प्रज्ञप्ता, द्वे योजने आयामेन पञ्चविंशति योजनानि विष्कम्भेण, अर्द्ध योजनं बाहल्येन, मकरमुखविवृतसंस्थान संस्थिता सर्वरत्नमयी मुही aणं गंता महया घटमुहपवत्तिएणं मुत्तावलिहार संठिएणं साइरेग दु जोयणसइएणं पवाएण पवडइ) उस महापद्मद्रह के उत्तरदिग्वर्ती तोरण द्वारसे हरिकान्ता नामकी महानदी निकली है यह नदी १६०५५ योजन पर्वत के ऊपर से उत्तर की ओर जाकर बडे जोर शोर के साथ अपने घट के मुख से विनिर्गत जल प्रवाह के तुल्य प्रवाह से कि जिसका आकार मुक्तावलि के हारके जैसा है। और जो कुछ अधिक दो सौ योजन प्रमाणपरिमित है हरिकान्तप्रपातकुण्ड में गिरती हैं (हरिकंता महाणई जओ पवडइ- एत्थ णं एगा महं जिभिआ पण्णत्ता) यह हरिकान्ता महानदी जहां से हरिकान्तप्रपातकुण्ड में गिरती है वहां एक बहुत बडी जिहिका - नाली है - (दो जोयणाई आयामेणं पणवीसं जोयणाई विक्खभेणं अद्धं जोयणं बाहल्लेणं मगरमुहविउडसंठाणसंठिया, सव्वरयणामई अच्छा ) यह जिद्दिका आयामकी अपेक्षा दो योजन की है और विष्कम्भ की अपेक्षा २५ योजन की है इसका बाहल्य २ कोशका है। खुले हुए मगर मुखका
पंचुत्तरे जोयणसए पंचय एगूणवीसइभाए जोयणस्स उत्तराभिमुही पव्वएणं गंता महया घट मुहपवत्तिएगं मुत्तावलिहारसंठिएणं साइरेग दु जोअणसइएण पवारणं पवडइ' ते महा પદ્મદ્રહ ઉત્તરદ્દિશ્વતી તારણ દ્વારથી હરિકાન્તા નામક મહાનદી નીકળે છે. એ નદી ૧૬૦૫ - ચાજન પર્યંત ઉપરથી ઉત્તરની તરફ જઈને ખૂબ જ વેગ સાથે પાતાના ઘટમુખથી વિનિત જલ પ્રવાહ તુલ્ય જ પ્રવાહી-કે જેના આકાર મુક્તાવલિના હાર જેવા હોય છે અને જે કંઇક અધિક સે ચેાજન પ્રમાણુ પરિમિત છે.હરિકાન્ત પ્રપાત કુંડમાં પડે છે. 'हरिकंता महाणई जओ पवडइ एत्थण एगा महं जिब्भिआ पण्णत्ता' मा हरिजन्ता महा નદી જ્યાંથી હરિકાન્તા પ્રપાત કુંડમાં પડે છે. ત્યાંથી એક વિશાળ જિહ્નિકા-નાલિકા છે. 'दो जोयणाई आयामेणं पणवीसं जोयणाई विक्खंभेणं अद्धं जोयणं बाहल्लेणं मगरमुहवि उठाणसंठिया, सव्वरयणामई अच्छा' थे निहिठा व्यायामनी अपेक्षा मे योजन જેટલી છે અને વિષ્ણુભની અપેક્ષાએ ૨૫ યાજન જેટલી છે. એના માહત્ય એ ગાઉ
ज० १५
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર