________________
७५४
___ जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे क्षान्तिक्षमकम् तत्र क्षान्त्या-क्रोधाभावेन न तु असामर्थेन क्षमा तया ऋषिमिव अनगा रमिव क्षमाप्रधानत्वात्तस्य न चरणमईकं न च मुखेन दशकं न च पुच्छाघातकमितिभावः तथा 'सुसीसमिव पच्चक्खया विणीयं' सुशिष्यमिव प्रत्यक्षताविनीतम् तेन प्रत्यक्ष विनीतम् सुच्छात्रमिव पुनः कीदृशम् 'उदगहुतवहपासाण पंसुकद्दममसक्करसवालुइल्लतडकडग विसमपन्भारगिरिदरीसुलंघणपिल्लणणित्यारणासमत्थं' उदकहुतवहपाषाणपांसुकर्दमसशर्करसवालुकतटकटकविषमप्राग्भारगिरिदरीषु लङ्घनप्रेरणनिस्तारणासमर्थम् तत्र उदकं जलम् अगाधनलम् हुतवहः अग्निः पाषाणः पांसुरेणुः कर्दम:-पङ्कः सशर्करं लघुपाषाणखण्डैः युक्तं स्थानं सवालुक बहुलसिकताकणपुञ्जस्थानं तटं-नदीतटं कटकः पर्वतभामः विषमप्राग्भारकठोरकन्दराः गिरिदऱ्याः गिरिकन्दरा प्रसिद्धास्तासु सुलड्नम् अनायासलंघनम् प्रेरणम्-आरूढस्य पुंसोऽभिमुखदर्शनधावनादिना संज्ञाकरणपूर्वकं प्रवर्तनं निस्तारणा तत्पारप्रापणा तत्र समर्थम् तथा 'अचंडपाडियं अचण्डपाति तम, तत्र न चण्डै:-उग्रैः सुभटैः रणे पातितम् 'दंडपाति' दण्डपाति तत्र दण्डवत् खंतिस्वमए, सुसिसमिव पच्चक्खया विणीयं, उदग, हुतवह, पासाण, पंसु, कद्दम ससक्करसवालु इल्ल तडकडगविसमपन्यार गिरीदरीसु लंघण पिल्लण णित्थारणासमत्थं) क्रोध के अभावरूप क्षमा से वह ऋषि के जेसा था, यह किसी को लात नहीं मारता था और न मुख से किसी को काटता था, तथा पूंछ से किसी को चोट भी न पहुंचाता था. सुशिष्य की तरह यह प्रत्यक्षमें विनीत था “पच्चक्खया" में जो प्रत्यक्षता विनीतं" छाया करने पर ता किया गया है वह प्राकृतशैली को लेकर किया गया है, उदक - जल - हुतवह अग्नी, - पाषाण पत्थर, पासु रेणु, कर्दम-कीचड़, लघुपल खंड सहित स्थान, बहुत अधिक रेती ला मैदान, तट- नदीतट- कटक-गिरिनितम्ब, विषम प्राग्भार वाले ऊँचे नीचे स्थान, गिरीकन्दरा, इन सब प्रदेशों का अनायास लङ्घन करना अपने ऊपर बैठे हुए मनुष्य की प्रेरणा के अनुसार उन २ स्थानों पर पहुँचाना, उन्हें पार करना इत्यादि क्रियाओं में यह समर्थ था (अचंडपाडियंaasत. साम से २५ मने शीगामी हता. (इसिमिव खंतिखमए, सुसिसमिव, पच्चक्नया विणीयं, उदग,हुतवह, पासाण, पंसु, कदम ससक्करसवालुइल्लतडकडग विसम पन्भारगिरिदरीसु लंघणपिल्लणणित्थारणासमत्थं ) धना अभाव३५ क्षमाथी से ઋષિવતું હતું. એ કોઈને પણ લાત નહિ મારતું હતું અને મુખથી પણ કોઈને કરતે ન હતો. તેમ જ પૂછથી પણ કોઈને એ મારતો ન હતો. સુશિષ્યની જેમ એ પ્રત્યક્ષમાં विनीत इता. "पच्चक्खया" wiरे "प्रत्यक्षता विनीतं" छाया २ाथी 'ता' प्रत्यय - ડવામાં આવેલ છે. તે પ્રાકૃતશૈલીના આધારે કરવામાં આવેલ છે. ઉદક-પાણી, હુતવહ-અગ્નિ પાષાણ-પત્થર, પાંસ–રેણુ, કઈમ-કાદવ, લઘુપલ ખંડ સહિત સ્થાન, બહુ જ અધિક રેતાળ महान, तह-नही तट४४४-निरिनित, विषम प्राग्लारवाणु यु-नीयुस्थान, २ १२, એ સર્વે પ્રદેશોને અનાયાસ ઓળંગવા અને પિતાની ઉપર સવાર થયેલ માણસની પ્રેરણા મુજબ તે સ્થાને સુધી પહોંચવું તે સ્થાનને પાર કરવા વગેરે ક્રિયાઓમાં એ અશ્વ સમર્થ
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા