________________
जम्बुद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
सागरोपमेनेति पदद्वयार्थः (बायालीसाए) द्विचत्वारिशता (वास सहस्से हिं) वर्षसहस्रैः द्विचत्वारिंशत्सहस्रवर्षैरितिपदद्वयार्थः (अणिआए) अनितायां न्यूनीभूतायां समायामिति पूर्वे - णान्वयः, तस्यां तद्रूपे (काले) काले ( वीइकंते) व्यतिक्रान्ते व्यतीते सति (अणं ते हिं) अनन्तैः अन्तरहितैः ऐवण्णपज्जवेहिं) वर्ण पर्यवः शुक्लादि वर्णविशेषैः (तदेव) तथैव चतुथरकवदेव ( जाव ) यावत् गन्धपर्यवैरित्यारभ्य अनन्तबलवीर्य पुरुषकारपराक्रमैरनन्तगुति यावत्पदं संग्राह्यम् तत्रानन्तगुणेत्यस्याग्रेतनेनान्वयः (परिहाणीए ) परिहान्या-अनन्तगुणपरिहान्या अनन्तगुणहासेन एषां व्याख्या द्वितीयारकवर्णने गता (परिजायनाणे २) परिहीयमानः २ सन २ काल उपतिष्ठति ( एत्थ ) अत्र अत्रान्तरे (णं) खल ( दूसमा) दूपमा (नाम) नाम (समा) (काले कालः) (पडिवज्जिस्सइ) प्रतिपत्स्यते उपस्थास्यति अत्र वक्तुरपेक्षया भविष्यकालनिर्देशः (समणाउसो) श्रमणाऽऽयुष्मन् ! हे श्रमण ! हे आयुष्मन् ! अथ दुष्षमायां भरतस्वरूपं निरूपयितुं संवदति (तीसे) तस्यां दुष्षमायां समायां (णं) खल (d) भदन्त ! महानुभावः ( समाए) समायां (काले भरस्स) भरतस्य ( वासस्स) वर्षस्य ( रिसए) कीशकः कीदृशः (आगारभाव पडोयारे) आकारभावप्रत्यवतारः, इदं प्राग्वत् (पण्णत्त) प्रज्ञप्तः । अस्य प्रश्नस्योत्तरं भगवानाह - ( गोयमा !) गौतम ! ( बहुसमरमणिज्जे) बहुसमरमणीयः अत्यन्त समतलोऽत एवं रमणीय:- सुन्दर : (भूमिभागे) भूमिभागः भूमि प्रदेश: (भविस्सइ) भविष्यति (से) सः भूमिभागः (जहाणामए) यथानामकः हायमाणे" अन्तरहित वर्णपर्याय के यावत् गन्धपर्याय के अनन्त बल वीर्य पुरुषकार पराक्रम अनन्तगुणरूप से घट जाने पर 'समणाउसो' हे श्रमण आयुष्मन् ! ' एत्थ णं दूसमा णाम समा काले पडिवज्जिसइ' इस भरत क्षेत्र में दूष्षमा नामका पांचवा काल लगेगा यहां पर यह भविष्यत्काल का निर्देश वक्ता की अपेक्षा से किया भरहस्स केरिसए आगारभावपडोयारे पण्णत्ते' हे भदन्त ! इस क्षेत्र का आकार भाव प्रत्यवतार - स्वरूप - कैसा कहा गया है कहते है - "गोयमा बहुसमरमणिज्जे भूमिभागे भविस्सह, से પંચમ સ્મારકનું વર્ણ ન
इस
'तीसेण समाए एक्काए सागरोवम' - त्याहि सूत्र -43
४४८
गया है । 'तीसेण भंते ! समाए पंचम काल के समय में भरत गौतमके प्रश्न के उत्तर में जहाणामए आलिंगपुक्खरेइ वा
प्रभु
ટીકા”—તે કાળે જ્યારે ૪૨ હજાર વર્ષે કમ એક કેાટા કાટી સાગરાપમ પ્રમાણવાળા चतुर्थ आज समाप्त थयो त्यारे धीमे धीमे “अणतेहिं वण्णपजवेहिं तहेव जाव परिहाity परिहायमाणे" अन्त रहित वर्षा पर्यायाना यावत् गन्ध पर्यायांना अनंत अणवीय आयुष्मन् ! 'एत्थ णं दूसमाजाम समा काले पडिवज्जिस्सर' मा भरतक्षेत्रमा हुष्षमा नाभना પાંચમાં કાળ ના પ્રારભ થશે. અહીં ભવિષ્યકાળના ઉલ્લેખ વક્તાની અપેક્ષાએ કરવામાં यावेस छे. 'तीसे भंते समाप भरहस्स केरिसप आगारभाव पडोयारे पण्णत्ते' हे लहન્ત ! આ પ`ચમ કાળના સમયમાં ભરતક્ષેત્રના આકાર ભાવ પ્રત્યવતાર-સ્વરૂપ-કેવુ' કહેवामां आवे छे ? गौतमना या प्रश्नना भयाण मां अलु हे छे - बहुसमरमणिज्जे भूमि
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર