________________
प्रकाशिकाटीका द्वि० वक्षस्कार सू. ३३ तेषां मनुजानां भवस्थित्यादि निरूपणम् २९३ केवइयं' हे भदन्त ! तस्यां खलु समायां भरते वर्षे मनुजानां शरीराणि कियन्ति=किं प्रमाणानि 'उच्चत्तेणं पण्णत्ता उच्चत्वेन प्रज्ञप्तानि !, भगवानाह—'गोयमा ! जहण्णेणं देसूणाई तिण्णि गाउयाई' हे गौतम ! तेषां मनुष्याणां शरीराणि जघन्येन देशोनानि त्रीणि गव्यूतानि, 'उक्कोसेणं तिणि गाउयाई उत्कर्षेण च त्रीणि गव्यूतानि उच्चत्वमाश्रित्य विज्ञेयानि । अत्रापि 'देशोनानि' इति विशेषणं युगलिकस्त्रियमाश्रित्य बोध्यम् । यद्यपि 'छ धणुसमूसियाओ' इति पूर्वमुक्तं, तेनैवावगाहना प्रतीता, तथापि जघन्योत्कृष्टता सूचनार्थ पुनरवगाहना सूत्रमुक्तमिति बोध्यम् । अथ संहननविषये पृच्छति--'ते णं भंते ! मणुया कि संघयणीपण्णत्ता' हे मदन्त । ते खलु मनुजाः किं संहनिनः-किं च तत् संहननं चेति किं संहननं, तदस्त्येषामिति किं संहननिन:-किं संहननविशिष्टाः प्रज्ञप्ता ?, भगवानाह---'गोयमा ! वइरोसभणाराय संघयणी पण्णत्ता' हे गौतम ! ते मनुजाः वज्रऋषभनाराचसंहनिनः प्रज्ञप्ताः । सम्प्रति संस्थानविषये पृच्छति-'तेसि णं भंते ! मणुयाणं सरीरा किं संठिया पण्णत्ता' हे भदन्त ! तेपां खलु मनुजानां शरीराणि किं संस्थितानि=किमाकाराणि प्रज्ञप्तानि ?, भगवानाह-'गोयमा ! समचउरंससंठाणसंठिया में प्रभु से पूछते है-"तीसे णं समाए भरहे वासे मणुयाणं सरोरा केवइयं उच्चत्तण पण्णत्ता' हे भदन्त उस काल में भरतक्षेत्र में मनुष्यों के शरीर ऊचाई में कितने बडे थे ! उत्तर में प्रभु कहते है "गोयमा जहन्नेणं तिण्णि गाउयाई उक्कोसेणं तिण्णि गाउयाइ” हे गौतम उस काल में भरत क्षेत्र में मनुष्यो के शरीर जघन्य से और उत्कृष्ट से तीनकोश के थे । यहां पर भी जो उत्कृष्ट शरीर की अवगाहना बतलाई गई है वह युगलिक स्त्रियो की अपेक्षा से ही बताई गई है "तेणं भंते मणुआ कि संधयणो पण्णत्ता" हे भदन्त वे मनुष्य किस संहनन वाले होते कहे गये हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं "गोयमा वइरोसभणाराय संधयणी पण्णत्ता" हे गौतम ! वे मनुष्य वज्रऋषभनाराच संहनन वाले होते कहे गये हैं। 'तेसि णं भंते ! मणुआणं सरीरा किं संठिआ पण्णत्ता" हे भदन्त ! उन मनुष्य के शरीर किस संस्थान वाले कहे गये है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं “गोयमा ! समचउरंसंठाण संठिया" हे गौतम ! उनका शरीर नावि प्रभुने प्रश्न उरे छ 'तोसे णं भंते समाए भरहे वासे मणुआण सरोरा केवइ अ उच्चत्तेण पण्णत्ता' है मत! ते मां भरत क्षेत्रमा भएसी शरारनी या भां aint हता ? उत्तम प्रभु ४९ छ है - "जहन्नेण तिण्णि गाउयाई उक्कोसेण तिण्णि गाउयाई गोतम त आज मां भरत क्षेत्रमा माणसे धन्य भने ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ ત્રણ ગાઉ જેટલા હતા. અહીં જે ઉત્કૃષ્ટ શરીરની અવગાહના સ્પષ્ટ ४२वाम मावी छे ते युगतिर सीमानी अपेक्षा स्पष्ट ४२वामा पापी छ, “तेणं भंते मणुआ कि संघयणो पण्णत्ता ?' महत ते मनुष्य। ४६ जतना सहननवा डाय छे. सेना भवाय मां प्रभु ४ छेउ 'गोयमा! वइरोसभणाराय संघयणी पण्णता गौतम! ते मनुष्ये। 40 *षम नाराय सहननवाणा हाय छे. 'तेसि णं भंते मणुआणं सरीरा किं संठिआ पण्णता' मत ! ते मनुष्याना शरी। तन संस्थानमा छ ? सेना
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર