________________
૨૮૨
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे एकविंशतिवर्षसहस्त्राणि काल दुष्पमदुष्पमा इति उत्सर्पिण्याः प्रथमोऽरको १ । 'एवं' एवम् अनेन प्रकारेण अवसर्पिणीकालस्य ‘पडिलोमं' प्रतिलोमं-पश्चानुपूर्व्या 'णेयब्वं' नेतव्यं-ज्ञातव्यं कियदवधिज्ञातव्यम् ? इत्याह-'जाव चत्तारिइत्यादि । चत्तारि सागरोवम काल का निरूपण करके अब सूत्रकार उत्सर्पिणी कालका निरूपण करते हैं-"एवं पडिलोमें णेअव्वं जाव चत्तारि सागरोवम कोडाकोडीओ कालो सुसमसुसमा६" उत्सर्पिणीकाल में प्रथम काल जो दुध्यमदुष्पमा है वह २१ हजार वर्ष का होता है इसे ही उत्सर्पिणी काल का प्रथम अरक कहा गया है इस तरह से उत्सर्पिणी काल के ६ छटे सुषमसुषमा अरक तक कथन कर लेना चाहिये, अवसर्पिणीकाल में जो १ प्रथम अरक है वह उत्सर्पिणी काल में ६ छट्ठा पड जाता है और अवसर्पिणीकाल में जो ६छछा अरक है वह उत्सर्पिणो काल में प्रथम अरक हो जाता यहाँ पर जो अरकों का कालप्रमाण अवसर्पिणी के प्रकरण में कहा गया है वह वैसा ही हैउतना ही है. घट बढ नहीं है. इस तरह अवसर्पिणी में अरकों का प्रमाण और नम्बर इस प्रकार से रहता है-अवसर्पिणी के अरक----
१-सुषमसुषमा ४कोडाकोडी सागरोपम की स्थिति. । २-सुषमा-३कोडाकोडी सागरोपम की स्थिति । ३-सुषमदुष्पमा-२कोडाकोडो सागरोपम की स्थिति । ४-दुषष्मसुषमा--४२हजार वर्ष कम १ कोडाकोडी सागरोपम की स्थिति ५-दुप्पमा-२१हजार वर्ष की स्थिति. ।
६-दुष्पमदुष्षमा-२१हजार वर्ष की स्थिति । નો હોય છે. આ પ્રમાણે અવસર્પિણી કાળનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર ઉત્સર્પિણી કાળ नु नि३५४४ ४२ छे. "एवं पडिलोमं अव्वं जाव चत्तारि सागरोवमकोडाकोडीओ कालो ससमसुसमा ६" Agीम प्रथम हुनटुपमा छेते २१२ વર્ષનો હોય છે. એને જ ઉત્સર્પિણી કાળને પ્રથમ આરક કહેવામાં આવેલ છે. આ પ્રમાણે ઉત્સર્પિણી કાળના ૬ઠ્ઠા સુષમા સુષમા આરક સુધીનું કથન સમજી લેવું જોઈએ. અવસ ણિી કાળમાં જે ૨ પ્રથમ આરક છે તે ઉત્સર્પિણી કાળમાં ૬ ઠ્ઠો હોય છે અને અવસ Nિ કાળમાં જે ૬ઠ્ઠો આરક છે તે ઉત્સર્પિણી કાળમાં ૧ પ્રથમ આરક થઈ જાય છે. અહીં જે આરકેના કાલ પ્રમાણ અવસર્પિણીના પ્રકરણમાં કહેવામાં આવેલ છે તે પ્રમાણે જ છે વઘ ઘટ નથી. આ રીતે અવસર્પિણીમાં આરકે નું પ્રમાણ અને ક્રમ આ પ્રમાણે રહે છે. અવસર્પિણી ના આરકે–
૧ સુષમ સુષમા ૪ કેડા કોડી સાગરોપમની સ્થિતિ. २ सुषमा- 31 3 सुषम हुषमा २, ૪ દુષમ સુષમા ૪૨ હજાર વર્ષ કમ ૧ કેડા કેડી
સાગરોપમની સ્થિતિ ૫ દુષમાં ૨૧ હજાર વર્ષની સ્થિતિ. ૬ દુષમ દુષમા ૨૧ હજાર વર્ષની સ્થિતિ.
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
