________________
८७६
सूर्यप्रशप्तिसूत्रे गौतमः पुनः पृच्छति-'ता जोइसिणीणं देवीणं केवइयं कालं ठिई पण्णत्ता !' तावत् ज्योतिष्किणां देवीनां कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ताः ? । तावदिति पूर्ववत् ज्योतिष्किाणांज्योतिः स्वरूपाणां तत् तत् विमानाधिष्ठात्रीणां देवीनां च तेषु विमानेषु कियन्तं कालं यावत् तत्र-तत्र स्थितिभवतीति गौतमस्य प्रश्नस्ततः सामान्यमुत्तरं प्रयच्छन् भगवानाह-यथा-'ता जहण्णेणं अट्ठभागपलियोवमं उक्कोसेणं अद्धपलियोवमं पण्णासाए वाससहस्से हिं अब्भहियं' तावत् जघन्येन अष्टभागपल्योपमं उत्कर्षेण अर्द्धपल्योपमं पञ्चाशतवर्षसहस्रैरभ्यधिकं ॥ तावदिति पूर्ववत् तत्र तत्र तस्य तस्य विमानस्याधिष्ठातृणां देवीनां तत्तदग्रमहिपीनां तत्परिचारिकानां सामानिकानामगरक्षिकानां च सामान्येन जघन्येन-सर्वाल्पतया अष्टभागपल्योपमं -एकस्यापि पल्योपमकालस्याष्टभागतुल्यकालपरिमाणं यावत् , तथाचोकण-सर्वाधिकतया अर्द्धपल्योपमं कालपरिमाणं यावत् तत्र तत्र स्थितिर्भवतीति भगवतः सामान्यमुत्तरं श्रुत्वा पुनौतमः पृथक् पृच्छति-'ता चंदविमाणेणं देवाणं केवइयं कालं ठिई पण्णना !' सबकी अलग अलग स्थिति जानने के हेतु से श्री गौतमस्वामी पुनः प्रश्न पूछते हैं-(ता जोइसिणीणं देवीणं केवइयं कालं ठिई पण्णत्ता) ज्योतिष्क स्वरूपा उन उन विमानाधिष्ठात्री देवियों की उन विमानों में कितने काल पर्यन्त वहां उस उस विमानों में स्थिति होती है ? इस प्रकार श्रीगौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर श्रीभगवान् कहते हैं-(ता जहण्णेणं अट्ठभागपलिओवमं उकोसेणं अद्धपलिओवमं पण्णासाए वाससहस्सेहिं अब्भहियं) वहां वहां उस उस विमान की अधिष्ठात्री देवियों का तथा उन उन अग्रमहिषियों का उनके परिचारि का सामानिक अङ्ग रक्षिकाओं का जघन्यता से एक पल्योपम काल का आठवां भाग तुल्य काल होता है एवं उत्कृष्ट से अर्थात् अधिकता से आधा पलियोपम काल परिमाण यावत् वहां उन उन विमानों में स्थिति रहती है। इस प्रकार श्रीभगवान् का सामान्य प्रकार से उत्तर सुनकर पुनः श्री गौतमस्वामी पृथक प्रश्न पूछते हैं-(ता चंद्विमाणे णं देवाणं केवइयं कालं ठिई તથા બધાની અલગ અલગ સ્થિતિ જાણવા માટે શ્રીગૌતમસ્વામી પુનઃ પ્રશ્નપૂછે છે(ता जोइसिणीणं देवीणं केवइय' काल ठिई पत्ता ) ज्योति २१३५॥ त ते વિમાનધિષ્ઠાત્રી દેવિયેની એ વિમાનમાં કેટલા કાલ પર્યાની ત્યાં તે તે વિમાનમાં સ્થિતિ હોય છે? આ પ્રમાણે શ્રીગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને શ્રીભગવાન કહે छ-(ता जहण्णेण अद्वभागपलिओवम उक्कोसेण अद्धपलिओवम पण्णासाए वाससहस्से हिं अम्भहिय) त्या त्या तते विमाननी अधिष्ठात्री हेवियानो तथा तेते ममापियानो तमना પરિવારને સામાનિક અંગરક્ષિકાઓને જઘન્યતાથી એક પલ્યોપમના આઠમા ભાગ તુલ્યકાળ હોય છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી અથત અધિકાથી અધપાપમકાળ પરિમાણ યાવતું ત્યાં તે તે વિમાનમાં સ્થિતિ હોય છે. આ પ્રમાણે શ્રીભગવાનને સામાન્ય પ્રકારથી ઉત્તર
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્રઃ ૨