________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ९६ अष्टादशप्राभृतम् जे से णिवाघातिमे से जहण्णेणं पंचधणुसयाई उक्कोसेणं अद्धजोयणं तारारूवस्स तारारुवस्स य अबाशए अंतरे पण्णत्ते ॥सू० ९६॥
छाया-तावत् जम्बूद्वीपे, खलु द्वीपे, तारारूपस्य च तारारूपस्य एतत् खल कियत्या अबाधया अन्तरं प्रज्ञप्तं । तावत् द्विविधं अन्तरं प्रज्ञप्तं, तद्यथा-व्याघातिमं च निर्व्याधातिमं च, तत्र खलु यत् तत् व्याघातिमं तत् खलु जघन्येन द्वे द्वाषष्ठी योजनशते, उत्कर्षेण द्वादशयोजनसहस्राणि द्वे द्वाचत्वारिंशे योजनशते तारारूपस्य तारारूपस्य च अबाधया अन्तरं प्रज्ञप्तं, तत्र यत् तत् निर्व्याघातिमं तत् जघन्येन पञ्चधनुशतानि उत्कर्षण अर्द्धयोजनं तारारूपस्य तारारूपस्य अबाधया अन्तरं प्रज्ञप्तम् ॥सू० ९६॥
टीका-पञ्च नवतितमे सूत्रे चन्द्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र-तारारूपाणां शीघ्रमन्दगतिविषयक विचारं विविच्य सम्प्रत्यस्मिन् षण्णवतितमे सूत्रे ताराविमानान्तरविषयकं प्रश्नोत्तरसूत्रमाह___ 'ता जंबुद्दीवे णं दीवे तारारूवस्स य २ एसणं केवइए अबाधाए अंतरे पण्णत्ते' तावत् जम्बूद्वीपे खलु द्वीपे तारारूपस्य तारारूपस्य च एतत् खलु कियत्या अबाधया अन्तरं प्रज्ञसम् ! ॥ तावदिति-पूर्ववत् जम्बूद्वीपमध्ये विचरतस्तारारूपविमानस्य कियदन्तरं निर्बाधक कियश्च बाधकमन्तरं पततीति कथयभगवन्निति गौतमस्य प्रश्नस्ततो भगवानाह-'ता दुविहे
अब तारा विमान के अन्तर का कथन करते हैं
टीकार्थ-पंचाणवें सूत्र में चंद्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र एवं ताराओं की शीघ्र मंद गति के विषय में विचार प्रदर्शित किया है। अब इस छियाण्णवे सूत्र में ताराविमान के अनन्तर विषय संबंधी श्रीगौतमस्वामी प्रश्न पूछते हैं-(ता जंबुद्दीवे णं दीवे तारारुवस्स य एस णं केवइए अबाधाए अंतरे पण्णत्ते ?) जंबूद्वीप में विचरण करते हुवे तारारूप विमान अबाधा से कितना अंतर में होता है ? तथा बाधक अर्थात व्यवधान वाला अंतर कितना पडता है ? सो हे भगवन आप कहिये इस प्रकार श्री गौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उत्तर में श्री भगवान् कहते हैं-(ता दुविहे अंतरे पण्णत्ते, तं जहा वाघातिमे य
હવે તારે વિમાનના અનન્તરનું કથન કરવામાં આવે છે.
ટીકાર્થ–પંચાણુમાં સૂત્રમાં ચંદ્ર-સૂર્ય–ગ્રહ-નક્ષત્ર અને તારાઓની શીઘમંદ ગતિના વિષયમાં વિચાર પ્રદર્શિત કરવામાં આવેલ છે. હવે આ છનુમા સૂરમાં તારા વિમાનની पछीना विषय समधी श्रीगौतमस्वामी प्रश्न पूछे छे.-(ता जबुद्दीवेण दीवे तारारूवस य एस ण केवइए अवाधाए अंतरे पण्णत्ते) दीयमा वियर तो १३५ विमान અબાધાથી કેટલા અંતરથી હોય છે ? તથા બાધક વ્યવધાન સહિતનું કેટલું અંતર હોય છે? તે હે ભગવન આપ કહે આ પ્રમાણે શ્રીગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને ઉત્તરમાં श्रीभगवान् ४ छे.-(ता दुविहे अंतरे पण्णत्ते त जहा वाघातिमे य निव्वाधातिमे य) ता२॥
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્રઃ ૨