________________
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
छाया - अस्ति खलु चन्द्रसूर्याणां देवानां अधस्तना अपि तारारूपा अणवोऽपि तुल्या अपि समा अपि तारारूपा अणवोsपि तुल्या अपि उपर्यपि तारारूपा अणवोऽपि तुल्या अपि ?, तावत् अस्ति । तावत् कथं ते चन्द्रसूर्याणां देवानां अघस्तना अपि तारारूपा अणवोsपि तुल्या अपि समा अपि तारारूपा अणवोऽपि तुल्या अपि उपर्यपि तारारूपा अणवोsपि तुल्या अपि ? तावत् यथा खलु तेषां देवानां तपोनियमब्रह्मचर्याणि उच्छ्रितानि भवन्ति तथा खलु तेषां देवानां एवं भवन्ति । तद्यथा अणुत्वे वा तुल्यत्वे वा तावत् एवं खलु चन्द्रसूर्याणां देवानां अधस्तना अपि तारारूपा अणवोऽपि तुल्या अपि तथैव यावत् उपपि तारारूपा अणवोऽपि तुल्या अपि ॥ इति ॥ सू० ९० ॥
८२२
टीका - एकोननवतितमे सूत्रे चन्द्रसूर्यताराणां भूमेरूर्ध्वमुच्चत्वं परस्परमन्तरं च सम्यक् aate सम्प्रत्यस्मिन्नवतितमे अर्थाधिकारसूत्रे चन्द्रसूर्यादीनां देवानां अणुत्वे तुल्यत्वे पृथुत्वे च कारणं विवृण्वन् 'ता अस्थिण' मित्यादिना गौतमः प्रश्नयति- 'ता अस्थि णं चंदिमसूरियाणं देवा णं हिििप तारारूवा अणुंपि तुल्ला वि समपि ताराख्वा अपितुल्ला वि उपपि तारारूवा अपि तुल्ला वि ?” तावत् अस्ति खलु चन्द्रसूर्याणां देवानां अधस्तनापि तारारूपा अणवोऽपि तुल्या अपि समा अपि तारारूपा अणवोऽपि तुल्या अपि तारारूपा crats तुल्या अपि समा अपि तारारूपा अणवोऽपि तुल्या अपि उपर्यपि तारारूपा अणवोsपि तुल्या अपि ? ॥ - तावदिति पूर्ववत् अस्त्येतत् खलु भगवन् यदुत चन्द्रसूर्याणां देवानां - देवरूपाणां चन्द्रसूर्याणां क्षेत्रापेक्षया 'हिप' अधस्तना अपि तारारूपविमाना
अब यहां अधस्तन दूरत्व विषयक प्रश्नोत्तर सूत्र कहते हैं
टीकार्थ-नवासी सूत्र में चंद्र सूर्य एवं ताराओं का भूमि के ऊपर का उच्चत्व एवं परस्पर को अंतर का सुचारु रूप से विवेचित करके अब इस ana सूत्र में चंद्र एवं सूर्यादि देवों के अणुत्व में तुल्यत्व में पृथुत्व में कारण को विवेचित करके (ता अस्थिणं) इत्यादि सूत्रद्वारा श्रीगौतमस्वामी प्रश्न पूछते हैं - ( ता अस्थि णं चंदिमसूरियाणं देवाणं हिट्ठिपि ताराख्वा अणुपि तुल्ला विसमं पि ताराख्वा अणुपि तुल्ला वि उपिपि ताराख्वा अणुंपि तुल्ला वि) हे भगवन् ! चंद्र सूर्यदेव का क्षेत्र की अपेक्षा से (हिडिंपि) अघो भाग में
હવે અહીં અધસ્તન દૂરત્ન સંબંધી પ્રશ્નોત્તર સૂત્ર કહે છે.
ટીકા-નેવ્યાસીમા સૂત્રમાં ચંદ્ર સૂર્ય અને તારાઓનુ ભૂમિની ઉપરનું ઉચ્ચત્વ અને પરસ્પરના અંતરનું સારી રીતે વિવેચન કરીને હવે सूर्याहि हेवाना आशुत्वमां तुझ्यत्वमां प्रयुत्वमां अनु इत्यादि सूत्र द्वारा श्रीगौतमस्वाभी प्रश्न पूछे छे.- ( त ( अस्थि
આ નેવુંમાસૂત્રમાં ચંદ્ર विवेशन उरीने - ( ता अस्थि ) च दिमसूरियाणं देवाण हिट्ठिपि उपपि तारारूत्रा अगुपितुल्लावि)
तवा अपितुल्लाव समपि तारारूपा अपितु
हे भगवन् चंद्र सूर्य देवना क्षेत्रनी अपेक्षाथी (हिट्ठिपि) अधोभागमां रडेस ताराविभानना देव
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨