________________
८२३
सूर्यशप्तिप्रकाशिका टीका सू० ९० अष्टादशप्राभृतम् धिष्ठातारो देवाः द्युतिविभवलेश्यादिकमपेक्ष्य केचित् अणवोऽपि-लघवोऽपि-हीना अपि भवन्ति ? तथा च केचित् तुल्या अपि भवन्ति ?, तथा केचित् ममा अपि-चन्द्रविमानैः सूर्यविमानैश्च क्षेत्रापेक्षया समश्रेण्या अपि व्यवस्थिताः ? तथा तारारूपा-ताराविमानाधिष्ठातारो देवास्तेऽपि चन्द्रसूर्याणां देवानां द्युतिविमादिकमपेक्ष्य केचित् अणवोऽपि भवन्ति ? केचित् तुल्या अपि भवन्ति ?, तथा केचित् चन्द्रविमानानां सूर्यविमानानां च उपर्यपि ये व्यवस्थिताः, तारारूपा:-तारारूपविमानाधिकष्ठातारो देवास्तेऽपि चन्द्रसूर्याणां देवानां द्युतिविभवलेश्यादिकमपेक्ष्य केचित् अगवोऽपि-लघवोऽपि-हीना अपि भवन्ति ?, केचित् तुल्या अपि भवन्ति ? केचित चन्द्रविमानः सूर्यविमानश्च क्षेत्रापेक्षया समश्रेण्या अपि व्यवस्थिता ? इत्येवं गौतमेन प्रश्ने कृते एकेनैव वाक्येन भगवानुत्तरयति 'ता अत्थि' तावत् अस्ति । तावदिति पूर्ववत् अस्त्येतत् सर्व-यदेतत् सर्व त्वया पृष्टं सर्व तथैवास्तीति भगवतो विशेषमपेक्ष्य पुन गौतमः प्रश्नयति-ता कहं ते चंदिभसूरियाणं देवाणं हिडंपि स्थित तारा विमान के अधिष्ठाता देव युति, विभवलेश्यादि को लक्ष्य करके कोइ अणु होते हैं, अर्थात् लघु होते हैं, तथा कोई तुल्य होते हैं एवं कोई चंद्र विमान एवं सूर्यविमान की क्षेत्र की अपेक्षा से समश्रेणी से व्यवस्थित होते हैं ? तथा ताराविमान के अधिष्ठाता देव भी चंद्र सूर्य देव का युति विमानादिको देखकर कोई अणु-हीन भी होते हैं, कोई तुल्य भी होते हैं। तथा कोई चंद्र विमानके एवं सूर्य विमान के ऊपर में जो तारारूप विमानके अधिष्टातादेव हैं, वे भी चंद्र सूर्यादि देवों के द्यति, विभव एवं लेश्या की अपेक्षा से कोई अणु-हीन भी होते हैं, कोई तुल्य भी होते हैं, तथा कोई चंद्र विमान एवं सूर्य विमान की क्षेत्र की अपेक्षा से समणि से व्यवस्थित होते हैं ? इस प्रकार श्रीगीतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उत्तर में श्रीभगवान् कहते हैं--(ता अस्थि) हे गौतम ! तुमने जो पूछा है वह सब ઘતિ, વિભવ લેશ્યાદિને લય કરીને કોઈ અગુ હોય છે. એટલે કે કઈ લઘુ હોય છે. તથા કેઈ તુલ્ય હોય છે, અને કેઈ ચંદ્ર વિમાન અને સૂર્ય વિમાનની ક્ષેત્રની અપેક્ષાથી સમ શ્રેણીથી વ્યવસ્થિત હોય છે. તથા તારા વિમાનના અધિષ્ઠાતા દેવ પણ ચંદ્ર સૂર્ય દેવના ઘતિ વિમાનાદિને જોઈને કેઈ આણું--હીન પણ હોય છે. કેઈ તુલ્ય પણ હોય છે. તથા કઈ ચંદ્રવિમાન અને સૂર્યવિમાનની ઉપર જે તારાવિમાનના અધિષ્ઠાતા દેવ છે, તેઓ પણ ચંદ્ર સૂર્યાદિ દેવેની ઘતિ વિભવ અને લેશ્યાદિની અપેક્ષાથી કઈ અણુ-હીન પણ હોય છે, કોઈ તુલ્ય પણ હોય છે, તથા કોઈ ચંદ્ર વિમાન અને સૂર્ય વિમાનના ક્ષેત્રની અપેક્ષાથી સમશ્રેણીથી વ્યવસ્થિત હોય છે. या प्रमाणे श्रीगौतमस्वाभाना प्रश्नने सामजीने उत्तरमा श्रीभगवान् ४ छ.-(ता अत्थि) ઈત્યાદિ હે ગૌતમ ! તમે જે પ્રશ્ન પૂછેલ છે, તે બધું એજ પ્રમાણે છે. આ પ્રમાણે શ્રી ભગવાનના ઉત્તરને સાંભળીને વિશેષ પ્રકારથી જાણવા માટે શ્રીગૌતમસ્વામી ફરીથી પ્રશ્ન
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2