________________
७४०
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे षष्टयभक्त श्वेत्युपपद्यते-अष्टादशशतानि त्रिंशदधिकानि (१८३०) एतावतो भागान् मण्डलस्य एकैकेन मुहर्तेन सूर्यों गच्छति ॥ अथ नक्षत्रचारसम्बन्धी प्रश्न:-'ता एगमेगेणं मुहुत्तेणं णक्खत्ते केवइयाई भागसयाई गच्छइ ?,' तावत् एकैकेन मुहूर्तेन नक्षत्रं कियन्ति भागशतानि गच्छति ? ॥ तावदिति प्राग्वत् नक्षत्रमेकैकेन मुहत्तैन मण्डलस्य कियतो भागान् गच्छतीति गौतमस्य प्रश्नस्ततो भगवानाह-'ता जं जं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तस्सतस्स मंडलस्स परिक्खेवस्स अट्ठारस पणतीसे भागसए गच्छइ, मंडलं सतसहस्सेण अट्ठाणउतिसएहि छेत्ता' तावत् यत् यत् मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति तस्य-तस्य मण्डलस्य परिक्षेपस्य अष्टादश पञ्चत्रिंशानि भागशतानि गच्छति, मण्डलं शतसहस्रेण अष्टानवत्या शतैश्छित्वा ।।-तावदिति पूर्ववत् यत् यत् मण्डलं-आत्मीय परिभोगकालाविधि प्रतिनियतं क्षेत्र-मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति तस्य तस्य चात्मीयस्य मण्डलस्य सम्बन्धिनः परिक्षेपस्य-परिधेरष्टादशभागशतानि पञ्चत्रिंशतानि-पश्चत्रिंशदधिकानि १८३५ गच्छति । मण्डलं है-...'=१८३० यहां पर अन्त्यराशि से मध्य की राशि का गुणा करके उसको साठ से भाग करने से अठारह सो तीस १८३०। आते हैं। मंडल के इतना भागों में मूर्य एक मुहूर्त में जाता है।
अब श्री गौतमस्वामी नक्षत्रचार विषयक प्रश्न पूछते हैं-(ता एगमेगेणं मुहत्तेणं णक्खत्ते केवइयाई भागसयाइं गच्छइ) हे भगवन् एक एक मुहूर्त में नक्षत्र कितने सो भागों में गमन करता है ? इस प्रकार श्री गौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उत्तर में श्री भगवान् कहते हैं-(ता ज ज मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तस्स तस्स मंडलस्स परिक्खेवस्स अट्ठारस पणतीसे भागसए गच्छइ मंडलं सतसहस्सेण अट्टाणउतिसएहिं छेत्ता) जो जो मंडल अर्थात् अपने परिभोग काल पर्यन्त का प्रतिनियत क्षेत्र में गमन करता है उस उस अपने मंडल संबंधि परिधि का अठारह सो पैंतीस भागों में गमन करता है । मंडल को मा atyan भाटे ५ राशिनी स्थापना ४२वामा साव छ. १०६८००+१=१८३० मही અંતિમ રાશીથી મધ્ય રાશીને ગુણાકાર કરીને તેને સાઈઠથી ભાગ કરવાથી અઢારસેત્રીસ ૧૮૩૦ આવે છે. મંડળના આટલા ભાગમાં સૂર્ય એક મુહૂર્તમાં ગમન કરે છે.
वे श्रीगौतमस्वामी नक्षत्र या२ समधी प्रश्न पूछे छे.-(ता एगमेगेणं मुहुत्तेणं णक्ख ते केवइयाई भागसयाई गच्छइ) सावन मे मे मुतभा नक्षत्र । સે ભાગોમાં ગમન કરે છે? આ પ્રમાણે શ્રીગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને ઉત્તરમાં श्रीमान् ४३ छ.-(ता जे जमडल उवसंकमित्ता चार चरइ तस्स तस्स मडलस्स परि क्खेवस्स अट्ठारसपणतीसे भागसए गच्छइ, मंडल सतसहस्सेण अढाणउतिसएहिं छेत्ता) જે જે મંડળ અર્થાત પિતાના પરિભેગ કાળ પર્યન્તના પ્રતિનિયત ક્ષેત્રમાં ગમન કરે છે. તેતે પિતાના મંડલ સંબંધી પરિધિના અઢારસે પાંત્રીસ ભાગમાં ગમન કરે છે. મંડળને
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2