Page Text
________________
७३२
सूर्यप्रज्ञप्तिसत्रे टीका-चतुईशे प्राभृते द्वयशीतितमे सूत्रे चन्द्रमसो ज्योत्स्नान्धकारयो वृद्धयपवृद्धि विषयकं विचारं सम्यक् विविच्य-सम्प्रति पञ्चदशं प्राभृतं 'के सिग्घगइवुत्ते' कः शीघ्रगतिरुक्तः। इत्येतद्विषयकं विचारं 'ता कहं ते सिग्धगई' इत्यादिना-प्रस्तौति 'ता कहं ते सिग्घगइ वत्थू आहिएत्ति वएज्जा' तावत् कथं ते शीघ्रगति वस्तु आख्यातमिति वदेत् ॥-तावदिति पूर्ववत् कथं-केन प्रकारेण ते-त्वया भगवन् ! चन्द्रसूर्यग्रहनक्षत्रतारादिकं वस्तु शीघ्रगति आख्यातं एतेषां गतिषु स्वल्पाधिकत्वं प्रतिपादितामिति कथय भगवन् !, । ततो भगवानाह-'ता एएसिणं चंदिमसूरियगहगणणक्खत्ततारारूवाणं चंदेहितो सुरे सिग्घगइ सूरेहिंतो गहा सिग्घगई गहेहिंतो णक्खत्ता सिग्घगइ णक्खत्तेहिंतो तारा सिग्धगई तावत् एतेषां चन्द्रसूर्यग्रहगणनक्षत्रतारारूपाणां चन्द्रेभ्यः सूर्या शीघ्रगतयः सूर्येभ्यो ग्रहगणाः शीघ्रगतयः ग्रहेभ्यो नक्षत्राणि शीघ्रगतीनि नक्षत्रेभ्यस्ताराः शीघ्रगतयः ॥ तावदिति पूर्ववत् एतेषां-चन्द्रसर्य
पंद्रहवां प्राभृत का प्रारंभशीघ्र गतिवाला कौन है ? इस विषय संबंधी प्रश्नोत्तर सूत्र कहते हैं-(ता कहं ते सिग्घगई) इत्यादि । ____टोकार्थ-चौदहवें प्राभृत के विरासीवें सूत्र में चंद्रमा की ज्योत्स्ना एवं अंधकार की वृद्धि एवं अपवृद्धि विषय में सम्यक प्रकार से विचार प्रकट करके अब पंद्रहवें प्राभृत में शीघ्रगति विषयक विचार प्रगट करते हैं-(ता कहं ते सिग्घगई वत्थू आहिएत्ति वएज्जा) किस प्रकार से हे भगवन् आपने चंद्र, सूर्य, ग्रह, नक्षत्र ताराओं की गति में किसकी गति अल्प या अधिक होती है ? सो कहिए । इस प्रकार श्रीगौतमस्वामी के पूछने से उत्तर में श्रीभगवान् कहते हैं-(ता एएसिणं चंदिमसूरियगहगणणक्खत्ततारारूवाणं चंदेहितो सरे सिग्धगई, सूरे हिंतो गहा सिग्धगई, गहेहिंतो णक्खत्ता सिग्घगई, णक्खत्तेहिंतो तारा सिग्घगई) ये चंद्र सूर्य ग्रह नक्षत्र एवं तारा ये पांचों की गतिक्रम
પંદરમા પ્રાભૂતને પ્રારંભ शी गतिवाणु २ छ १ ॥ विषयमा समयमा प्रश्नोत्तर सूत्र ४ -(ता कहते सिग्धगई) त्या
ટીકાર્થ_ચૌદમા પ્રાભૃતના બાશીમાં સૂત્રમાં ચંદ્રની સ્ના અને અંધકારની વધઘટના સંબંધમાં સારી રીતે વિચારણા પ્રગટ કરીને હવે આ પંદરમા પ્રાભૃતમાં શીધ્રગતિ विषय: विया२ प्रगट ४२ छ-(ता कहं ते सिग्यगई वत्थू आहिएति वएज्जा) हे भगवन् यद्र, સૂર્ય, ગ્રહ નક્ષત્ર અને તારાઓની ગતિમાં કેની ગતિ કોના કરતાં અલ્પકે અધિક હોય છે? તે કહે આ પ્રમાણે શ્રીગૌતમસ્વામીના પૂછવાથી ઉત્તરમાં શ્રીભગવાન કહે છે. (ता एएसि णं च दिमसूरियगहगणणक्खत्ततारारूवाणं चंदेहितो सूरे सिग्धगई, सूरे हितो गहा सिग्धगई, गहे हिंतो णखत्ता सिग्धगई, णक्खत्तेहितो तारा सिग्धगई) 0 यद्र સૂર્યગ્રહ નક્ષત્ર અને તારા એ પાચેના ગતિના કમના વિચારમાં ચંદ્રગતિ ક્ષેત્ર પરિમાણથી
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |