Page Text
________________
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
EUX9 -७= अत्रा१३४ १२४
अर्थात् उत्तराषाढाया चतुर्थः पादः पञ्चदशमुहूर्त्तप्रमाणोऽभिजिन्नक्षत्रस्य भोगकालो ज्ञेय इति तात्पर्यार्थः ॥ - अधुना पुष्यनक्षत्रे दक्षिणायनप्रवृत्ता आवृत्तयो भाष्यते - अत्रापि त्रैराशिक प्रवृत्तिस्तु प्रथमोक्तवदेव - यदि चतुस्त्रिंशदधिकेन अयनशतेन सप्तषष्टि चन्द्रस्य पर्याया लभ्यन्ते तदैकेनायनेन किं स्यादिति त्रैराशिक स्थापना यथा -- न्त्येन राशिना एककरूपेण मध्यमोराशिः सप्तषष्टिरूपो गुणितोऽपि तथैव सप्तषष्टिरूप स्तिष्ठति, भाज्यहारौ च सप्तषष्ट्या अपवर्तितौ जातमेकमर्द्ध पर्यायस्य, तच्च सप्तषष्टिभागरूपाणि पञ्चदशोत्तराणि नवशतानि तत एतेभ्योऽभिजिनक्षत्रसम्बन्धिन, एकविंशतिः सप्तषष्टिभागाः शोध्यन्ते -: स्थितानि पश्चात् चतुर्नवत्यधिकान्यष्टौ शतानि सप्तषष्टिभागानाम् । एतेषां सप्तषष्ट्या भागहरणेन लब्धास्त्रयोदशमुहूर्त्ताः परिपूर्णाः- =१३+ अर्थात् उत्तराषाढा नक्षत्र का चौथा भाग पंद्रह मुहूर्तप्रमाणवाले अभिजित् नक्षत्र का भोगकाल समझें यह तात्पर्यार्थ है ।
९१५ २१
६७
६४२
८९४
६७
6049 ६७
अब पुष्यनक्षत्र में दक्षिणायन प्रवृत्त आवृतियों को भावित करते हैं - यहां पर भी त्रैराशिक प्रवृत्ति पूर्व कथनानुसार ही है । यदि एक सो चोतीस अयनों से चंद्र का सरसठ पर्याय लभ्य होते हैं, तो एक अयन से कितना लभ्य हो सकते हैं ? इसको जानने के लिये यहां पर त्रैराशिक की स्थापना करें जो इस प्रकार - यहाँ पर एक रूप अन्त्य राशि से मध्य की राशि सडसठ को गुणा करे गुणा करने पर भी उसी प्रकार सडसठ रूप रहता है | भाज्यभाजक राशि की अपवर्तना करने से एक पर्याय का आधा होता है, वह सडसठ भाग रूप नवसो पंद्रह है इन में से अभिजित् नक्षत्र संबंधी सडसठिया इक्कीस भाग शोधित करे शोधित करने से
१३४
१३४
९१५
324 २१ ८९४ ६७ ६७- ६७
पश्चात् सडसठिया आठ सो चोराणवे भाग रहते हैं,
इनका सडसठ से भाग અર્થાત્ ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રના ચાથા ભાગ પર મુહૂર્ત પ્રમાણવાળા અભિજીત નક્ષત્રના ભાગકાળ સમજવે આજ તપ છે.
હવે પુષ્યનક્ષત્રમાં દક્ષિણાયનમાં પ્રવૃત્ત આવૃત્તિયાને ભાવિત કરવામાં આવે છે. અહી પણ ઐરાશિક પ્રવૃત્તિ પહેલાં કહ્યા પ્રમાણે જ છે. જો એકસાચેાત્રીસ અયનેાથી ચંદ્રના સડસઠ પર્યાય લક્ષ્ય થાય તે એક અયનથી કેટલા લભ્ય થાય છે? આ જાણવા માટે અહીં બૈરાશિકની સ્થાપના કરવી. જે આ પ્રમાણે છે. છુ± અહી એકરૂપ અન્તિમ રાશિથી મધ્યની સડસઠ રૂપ રાશિના ગુણાકાર કરવા ગુણાકાર કરવાથી એજ પ્રમાણે સડસઠજ રહે છે. ભાજ્ય ભાજકરાશીનું અપરિવર્તન કરવાથી એક પર્યાયના અર્ધાં પર્યાય થાય છે. તે સડસઠભાગરૂપ નવસે પંદર છે. દૃુપ આમાંથી અભિજીત નક્ષત્ર સબધી સડસઠયા भेडवीस लाग शोधित उवा ४ शोधित ४रवाथी पछीथी सडसहिया माइसो ચારણ ભાગ થાય છે. આના સડસઠથી ભાગ કરવાથી પુરેપૂરા તેર મુહૂત લખ્યું થાય
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |