Page Text
________________
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे द्वे शते अष्टाचत्वारिंशदधिके ताभ्यां मध्यो राशिरेकरूपो यदि गुण्यते तदापि तदेव तिष्ठति २४८x१२४८ जाते द्वे एव शते अष्टाचत्वारिंशदधिके । तयो रायेन राशिना चतुष्करूपेण भागहरणार्थ न्यासः २४८:४६२ लब्धाः पूर्णाः द्वापष्टिः, आगतमुत्तरायणे द्वाषष्टितमायां तिथौ अष्टौ अङ्गुलानि पौरुष्यां हीनानि, इत्थमत्र त्रैराशिकप्रवृत्या गणितभावना भावनीया। 'तसि च णं मासंसि वट्टाए' इत्यदि तस्मिन्नापाढे मासे प्रकाश्यस्य वस्तुनो वृत्तस्य वृत्तया समचतुरस्रसंस्थानसंस्थितस्य-समचतुरस्रसंस्थानसंस्थितया न्यग्रोधपरिमण्डलसंस्थानस्य-न्यग्रोधपरिमण्डलया, उपलक्षणवाक्यमेतत् शेषसंस्थानसंस्थितस्य-प्रकाश्यस्य वस्तुनः शेषसंस्थानसंस्थितया, आषाढे हि मासे प्रायः सर्वस्यापि प्रकाश्यस्य वस्तुनो दिवसस्य चतुर्भागेऽतिक्रान्ते शेषे वा स्वप्रमाणा छाया भवति, इति व्यावहारिकः स्थूलोकरे तो ८ x ३१=२४८ दो सो अडतालीस होते हैं उस से मध्य राशी को गुणा करे तो वही संख्या रहती है जैसे २४८x१=२४८ दो सो अडतालीस ही होता है उस संख्या को प्रथम राशि जो चार संख्यावाली है उससे भाग करे २४८४६२ पूरा बासठ लब्ध होता है। इस प्रकार उत्तरायण में बासठवीं तिथि में आठ अंगुल हीनता आती है, इस प्रकार यहां पर त्रैराशिक प्रवृत्ति से गणित भावना समज लेवें । __(तंसि च मासंसि वटाए) इत्यादि उस आषाढ मासमें प्रकाश्य वस्तु का वृत्त को वृत्तपने से समचतुरस्त्र संस्थानसंस्थित समचतुरस्र संस्थानपने से न्यग्रोधपरिमंडलसंस्थान का न्यग्रोधपरिमण्डलपने से यह वाक्य उपलक्षरूप होने से शेषसंस्थानस्थित वस्तुका शेषसंस्थानस्थितपने से आषाढ मास में प्रायः सभी प्रकाश्य वस्तुका दिवस का चारभाग बीत जाने पर शेषकाल में स्व प्रमाणवाली छाया होती है यह व्यवहारिक नय का अभिप्राय है ।
તે ૮૪૩૧=૨૪૮ બસે અડતાલીસ થાય છે. તેનાથી મધ્યની રાશીને ગુણાકાર કરવામાં આવે તે એજ સંખ્યા રહે છે. જેમકે ૨૪૮+૧=૨૪૮ બસે અડતાલીસ જ થાય છે. એ સંખ્યાને પહેલી રાશી જે ચાર સંખ્યાવાળી છે તેનાથી ભાગ કરે ૨૪૮+૪= ૬૨ આ રીતે પૂરા બાસઠ લબ્ધ થાય છે. આ રીતે ઉત્તરાયણમાં બાસઠમી તિથીમાં આઠ આગળની હીનતા આવે છે. આ રીતે અહીંયા બૈરાશિક પ્રવૃત્તિથી ગણિત ભાવના સમજવી.
(तसि च मासंसि वट्टाए) त्या सपाट भासमा अश्य १२तु वतुने वतुणપણથી સમચતુરસ સંસ્થાસંસ્થિત સંસ્થાનનું સમચતુરસસંસ્થાન પણાથી જોધપરિમંડળ સંસ્થાનમાનું ન્યધપરિમંડળ પણુથી આ વાક્ય ઉપલક્ષણ રૂપ હોવાથી બાકિના સંસ્થાન સ્થિત વસ્તુના શેષ સંસ્થાન સંસ્થિત પણુથી અષાઢ માસમાં પ્રાયઃ બધીજ પ્રકાશ્ય વસ્તુના દિવસના ચાર ભાગ વીતિ ગયા પછી શેષકાળમાં સ્વ પ્રમાણવાળી છાયા હોય છે. આ કથન વ્યવહારિક નયના અભિપ્રાયને લઈ કરેલ છે. વાસ્તવિક રીતે તે
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
| SR No. | 006351 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1076 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 74 MB |