Page Text
________________
५९०
सूर्यप्रशप्तिसूत्र चोत्तरार्द्ध वर्षाकालस्य प्रथमः समयो भवति तदा जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य पूर्वस्यामपरस्यां च दिशि अनन्तरपुरस्कृतकालसमये-अनन्तरम्-अव्यवधानेन पुरस्कृत:-अग्रे धृतो यः कालः सोऽनन्तरपुरस्कृतः कालः, अत्रानन्तरपदवाच्यो द्वितीयः काल इति । तस्मिन् काले, पुनरत्र समयः सङ्केतादिरपि भवति अतस्तव्यवच्छेदार्थ कालग्रहणं, कालश्चासौ समयश्चेति, तत्र वर्षाकालस्य प्रथमः समयः प्रतिपद्यते प्रथमः समयो भवति-तदैव वर्षाकालस्य प्रारम्भो भवतीति । अत्रैतदुक्तं भवति-यस्मिन् समये दक्षिणायॊत्तरार्द्धयो वर्षाकालस्य प्रथमः समयो भवति तस्मादूर्ध्वमनन्तरे द्वितीये समये पूर्वपश्चिमयो वर्षाकालस्य प्रथमः समयो भवतीत्यर्थः॥ 'ता जया ण जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्ययस्स पुरच्छिमेणं वासाणं पढमे समए पडिवज्जइ तया णं पञ्चत्थिमेण वि वासाणं पढमे समए पडिवज्जइ, जया णं पञ्चत्थिमेणं वासा णं पढमे समए पडिवज्जइ तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरदाहिणेणं अणंतरपच्छाकयकालदिशा में अनन्तर पुरस्कृत काल समय में अर्थात् अनन्तर व्यवधान रहित
जो आगे काल वह अनन्तर पुरस्कृत काल कहा जाता है यहां अनन्तर पद से दूसरा काल ऐसा समजना चाहिये । उस दूसरे काल में समय पद संकेतादि अर्थ में भी होता है अंतः उसका परिहार के लिये काल पद का ग्रहण किया गया है। काल ऐसा जो समय यह वर्षाकाल का प्रथम समय होता है। वर्षाकाल के प्रथम समय में ही वर्षाकाल का प्रारम्भ होता है। यहां पर इस प्रकार से कहना चाहिये-जिस समय दक्षिणार्ध एवं उत्तरार्ध में वर्षाकाल का प्रथम समय होता है, उसके अनन्तर माने पश्चाद्धति दूसरे समय में पूर्व पश्चिम में वर्षाकाल का प्रथम समय होता है (ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पवयस्स पुरच्छिमे णं वासाणं पढमे समए पडिवजइ, तया णं पच्चत्थिमेण वि वासाणं पढमे समए पडिवजइ,जया णं पच्चत्थिमेणं वासाणं पढमे समए पडिवजइ, तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरदाहिणे णं अणंतरपच्छाकयकालહોય છે, ત્યારે જબૂદ્વીપમાં મંદર પર્વતની પૂર્વ અને પશ્ચિમ દિશામાં અનંતરપુરસ્કૃતકાળ સમયમાં એટલે કે વ્યવધાન રહિત અર્થાત્ આંતરા વિનાને જે આગળને કાળ તે અનંતર પુરસ્કૃત કાળ સમય કહેવાય છે, અહીંયાં અનંતર પદથી બીજો કાળ એ પ્રમાણે સમજ વાનું છે, એ બીજા કાળમાં સમયપદ સંકેતાદિ અર્થમાં પણ પ્રયુક્ત થાય છે તેથી તેના પરિહાર માટે કાળપદ ગ્રહણ કરેલ છે, અર્થાત્ કાળ એ જે સમય એ વર્ષાકાળનો પ્રથમ સમય હોય છે, વર્ષાકાળના પ્રથમ સમયમાં જ વર્ષાકાળને પ્રારંભ થાય છે. અહીયાં આ રીતે કહેવું જોઈએ જ્યારે દક્ષિણાર્ધ અને ઉત્તરાર્ધમાં વર્ષાકાળનો પ્રથમ સમય હોય છે. તેના પછીના બીજા સમયમાં પૂર્વ પશ્ચિમમાં વર્ષાકાળને પ્રથમ સમય હોય છે. (ता जया णं जंबुद्दोवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरच्छिमे णं वासाणं पढमे समये पडि रज्ज इ तया णं पच्चत्थिमेण वि वासाणं पढमे समए पडिवज्जइ, जया गं पच्चत्थिमेणं वासाणं पढमे
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
| SR No. | 006351 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1076 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 74 MB |