________________
५४०
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्र मण्डलाभिमुखं गच्छन् सूर्यः तदनन्तरं-तृतीयमण्डलाचतुर्थ मण्डलं, चतुर्थमण्डलात्पश्चम मण्डलमित्येवं क्रमेण मण्डलान्मण्डलम्-एकस्मान्मण्डलाद् मण्डलान्तरं संक्रामन् संक्रामन्-तत्र तत्र गच्छन् गच्छन् एकैकेन रात्रिन्दिवेन-एकैकेनाहोरात्रेण एकैकं भागं-पूर्वप्रतिपादितहास. वृद्धिक्रमनिरूपितं भागम् ओजस:-प्रकाशस्य, प्रकाशस्यैव तादृशनिरूपितं भागमित्यर्थः, रजनिक्षेत्रस्य-रात्रिविभागस्य निर्वयन निर्वयन्-हापयन् हापयन् दिवसक्षेत्रस्य च अभिवर्दयन् अभिवर्तयन् क्रमेणान्तराभिमुखं गच्छन् सर्वाभ्यन्तरं मण्डलं-चतुरशीत्यधिकशतसंख्यकेषु मण्डलेषु सर्वाभ्यन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति-भ्रमतीति ॥ 'ता जया णं सरिए सव्वबाहिराओ मंडलाओ सबब्भंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं सबबाहिरं मंडलं पणिहाय एगेणं तेसी तेणं राइंदियसएणं एग तेसीतं भागसयं ओयाए पादित नियम से इस उपाय से माने रात्रि दिवस के हास एवं वृद्धि क्रम के दर्शन भूत उपाय से मंडल के अन्दर प्रवेश करता सूर्य तदनन्तर मंडल से तदनन्तरवें मंडल में अर्थात् तीसरे मंडल से चौथे मंडल में चौथे मंडल से पांचवें मंडल में इस प्रकार के क्रम से एक मंडल से दूसरे मंडल में संक्रमण करता हुवा माने एक मंडल से दूसरे मंडल में जाता हुवा सूर्य एक एक रात्रि दिवस से माने एक एक अहोरात्र से एक एक भाग को अर्थात् पूर्व प्रतिपादित हासवृद्धि के क्रम को निर्दिष्ट करनेवाले प्रकाश के उस प्रकार के निरूपित रात्रिविभाग के भाग को न्यून करता करता तथा दिवस क्षेत्रके प्रकाशक्षेत्र को बढाता बढाता क्रम क्रम से अंदर में जाकर के सर्वाभ्यन्तर मंडल के एकसो चौरासी संख्यावाले मंडलों में सर्वाभ्यन्तर मंडल में उपसंक्रमण कर के गमन करता है माने उस मंडल में भ्रमण करता है । (ता जया णं सूरिए सव्वबाहिराओ मंडलाओ सव्वभंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं सव्वबाहिरं मंडलं पणिहाय एगेणं तेसीतेणं राइंदियसरण एगं तेसीतं भागसयं આ પૂર્વ પ્રતિપાદિત નિયમથી આ ઉપાયથી અર્થાત્ રાતદિવસના હાસ અને વૃદ્ધિક્રમના કહેલા ઉપાયથી મંડળની અંદર પ્રવેશ કરતો સૂર્ય તદનંતરમંડળથી તદનંતરમંડળમાં અર્થાત્ ત્રીજા મંડળથી ચેથા મંડળમાં ચેથા મંડળથી પાંચમા મંડળમાં આ પ્રકારના ક્રમથી એક મંડળથી બીજા મંડળમાં સંક્રમણ કરતો એટલે કે એક મંડળથી બીજા મંડળમાં ગમન કરતે સૂર્ય એક એક રાત દિવસથી એટલે કે એક એક અહોરાત્રિથી એક એક ભાગને અર્થાત્ પહેલા પ્રતિપાદન કરેલ હાસ વૃદ્ધિના કમને બતાવનાર પ્રકાશના એ પ્રકારે નિરૂપિત કરેલ રાત્રિ વિભાગના ભાગને કમ કરતા કરતા તથા દિવસક્ષેત્રના પ્રકાશક્ષેત્રના ભાગને અર્થાત્ પ્રકાશક્ષેત્રને વધારતા વધારતા ક્રમ ક્રમથી અંદર જઈને સર્વાયંતરમંડળના એક ચાર્યાશી સંખ્યાવાળા મંડળમાં સર્વાત્યંતરમંડળમાં ઉપસિંક્રમણ કરીને ગમન કરે છે. અર્થાત से भभ प्रभा ४२ छे. (ता जया णं सूरिए सव्वबाहिराओ मंडलाओ सबभतरं मंडलं
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧