________________
३७२
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
१०७ २५
३६ = ६५५२ इति भवति गुणनफलम्, यतोहि तृतीयमण्डलादारभ्य सर्वाभ्यन्तरस्य मण्डलस्य द्वयशीत्यधिकशततमत्वात् । गणनाक्रम स्तृतीयमण्डलादेव भवति तेन सर्वाभ्यन्तरस्य मण्डलस्य गुणको द्वयशीत्यधिकं शत १८२ मिति, तेनात्र जातं गुणनफलं ६५५२ द्विपञ्चाशदधिकानि पञ्चषष्टिशतानि । अस्मिन्नेकपट्या ६१ भागे हृते ६५५२ ÷ ६१= इति लब्धं भागफलं सप्तोत्तरं शतं षष्टिभागानाम्, पञ्चविंशतेरेकषष्टिभागा योजनस्येति, एतद् ध्रुवराशावस्मिन् ८५ पञ्चाशीतिर्योजनानि नवपष्टिभागा योजनस्य एकस्य षष्टिभागस्य सत्काः षष्टिरेकपष्टिभागा इत्येवं भूते ध्रुवकराशौ यदि शोध्यते तदा (८५
१०७
)-(१४, ८)=८३, व्यशीतिर्योजनानि, द्वाविंशतिः षष्टिभागा योजनस्य एकस्य पष्टिभागस्य सत्काः पञ्चत्रिंशदेकषष्टिभागा योजनस्येति । इह मूले पत्रिंशत् पट्त्रिंशदेकपष्टिभागाः कलया न्यूनाः परमार्थतो लभ्यन्त इति सर्व प्रागेव धूलीकर्मणा प्रदर्शितम् । फल होते हैं, कारण कि तीसरे मंडल से आरंभ करके सर्वाभ्यन्तर मंडल पर्यन्त में एक सो बिरासी मंडल होने से गणना क्रम तीसरे मंडल से ही होता है अतः सर्वाभ्यन्तर मंडल का गुणक १८२ एक सो बिरासी है इस प्रकार यहां पर गुणनफल ६५५२ | छह हजार पांच सो बावन होता है । इस संख्या को इकसठ से ६१ भाग देवे तो ६५५२ ÷ ६१ = भागफल साठिया एक सो सात तथा एक योजन का इकसठिया पचीस भाग होता है इसको ध्रुवराशी जो ८५ पंचासी योजन एवं एक योजन का साठिया नव भाग एवं एक साठ भाग सहित साठ इकसठिया भाग इस संख्या को ध्रुवराशी में से कम करे तो (८५ ) - (१, ८३०, ) तिरासी योजन तथा एक योजन का साठिया बावोस भाग एवं एक योजन का साठ के एक भाग सहित पात्रीस इकसठिया भाग निकल आता है, कला न्यून इकसठिया छत्तीस छत्तीस भाग वास्तविक
२५
"
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
यहां पर मूल में एक रीती से प्राप्त होता
૩૬=૬૫૫૨ છ હજાર પાંચસેા બાવન ગુણનફળ થઈ જાય છે, કારણ કે ત્રીજા મંડળથી આરભીને સર્વાભ્યંતર સુધીના એકસા ખાસી મડળે! હાવાથી ગણુના ક્રમ ત્રીજા માંડળથી જ થાય છે, તેથી સર્વાભ્ય તરમડળના ગુણક ૧૮૨ એકસા ખાશી છે. આ પ્રમાણે અહીંયાં ગુણુકાળ ૬૫૫૨ છ હજાર પાંચસો બાવન થાય છે. આ સંખ્યાને ૬૧ એકસઠથી ભાગવામાં આવે તે ૬૫૫૨૬૧=૭૭,૨૫ ભાગળ સાઠિયા, એકસે સાત તથા એક ચેાજનના એકઠિયા પચીસ ભાગ થાય છે. આને વરાશી જે ૮૫૬, પંચાશી ચેાજન અને એક ચેાજનના સાઠિયા નવ ભાગ તથા એકસઠિયા ભાગ સહિત સાઠ એકસઠયા ભાગ આ સંખ્યાને ધ્રુવરાશીમાંથી આછા કરે તે ૮૫૬૪,૬૧ ૧૨૪,૨૫-૮૩૨૩,૭૫ ત્ર્યાશી યાજન તથા એક ચેાજનના સાઠિયા ખાવીસ ભાગ અને એક ચાજનના પાંત્રીસ એકસડિયા ભાગ મળી જાય છે, અહીંયાં મૂળમાં એક કળા ન્યૂન એકસડિયા છત્રીસ ભાગ વાસ્તવિક
