________________
% 3DSC
२५८
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे (८) प्रातः सूर्य आकाशे उद्गत्य सुदरमूर्ध्व शतसहस्राधिक योजनानि उत्प्लुत्य दक्षिणगोलार्द्ध प्रकाशयति, उत्तरगोलार्द्ध च रात्रिं करोति, पुनश्च पश्चिमाकाशे अदृश्यतां प्राप्य पुनर्द्वितीयदिने पूर्वक्षितिजे आकाशे उद्गत्योत्तरगोलार्द्ध प्रकाशयन् दक्षिणगोलार्द्ध च रात्रिं कुर्वन् सुदूरमूर्ध्व गच्छन् पश्चिमाकाशे विलीनो भवतीति । अस्य मते एकस्य द्वयोर्चा सूर्ययो निर्देशो नास्ति । इत्थमष्टानां मत सारांश इति ॥ ____ 'तत्व एगे एवमाहंसु १' तत्र-तेषामष्टानां परतीथिकानां मध्ये, एके परतीथिकाः एवंवक्ष्यमाणप्रकारकं स्ववक्तव्यमाहुः-कथयन्ति । तद्यथा-'ता पुरथिमाओ लोअंताओ पाओ समुद्र में उदित होता है, इस प्रकार सर्वदा होता है, इस प्रकार इसके मतसे भी पृथ्वी का वर्तुलाकार होना ध्वनित होता है तथा एक ही सूर्य होना भी कथित होता है
(सू० १) (८) प्रातः कालमें सूर्य आकाश में उदित होकर बहुत दूर तक ऊपर में एक लाख योजन से अधिक योजन तक जाकर के दक्षिण के गोलार्ध को प्रकाशित करता है एवं उत्तरगोलार्ध में रात्रि करता है, फिर पश्चिम आकाश में अदृश्य होकर फिर दूसरे दिन पूर्वआकाश में उदित होकर ऊत्तरगोलार्ध को प्रकाशित करके एवं दक्षिणगोलार्ध में रात्रि करता हवा दूर तक उपर जाकर पश्चिम आकाश में विलीन हो जाता है । इस आठवें मतवादि के मतमें एक या दो सूर्य होने के बारे में कुछ निर्देश नहीं है।
इस प्रकार आठों मतवादियों के कथन का सारांश है _(तत्थ एगे एव माहंसु) १ वे आठ परतीथिको में से एक परतीर्थिक इस वक्ष्यमाण प्रकार से अपना अभिप्राय कहता है जो इस प्रकार से है (ता લેકને પ્રકાશિક કરીને પાછે બીજે દિવસે એ જ સૂર્ય પૂર્વ સમુદ્રમાં ઉગે છે. આ પ્રમાણે આ સાતમાંના મતથી પણ પૃથ્વી વર્તુલાકાર હોવાનું ધ્વનિત થાય છે તથા એક જ સૂર્ય હેવાનું તે કહે છે. સૂ૦ ૧)
(૮) પ્રભાતકાળમાં સૂર્ય આકાશમાં ઉદિત થઈને ઘણે દૂર સુધી ઉપર એક લાખ યેજ નથી વધારે યોજન પર્યત જઈને દક્ષિણ ગોલાધને પ્રકાશિત કરે છે, અને ઉપરના ગોળાર્ધમાં રાત્રિ થાય છે, તે પછી પશ્ચિમ આકાશમાં અદશ્ય થઈને બીજે દિવસે પાછો પૂર્વ આકાશમાં ઉદય પામીને ઉત્તર ગેલાઈને પ્રકાશિત કરીને અને દક્ષિણ ગુલામાં રાત્રિ કરતે કરતે દૂર સુધી ઉપર જઈને પશ્ચિમ આકાશમાં વિલીન થઈ જાય છે, આ આઠમા વાદિના મતથી એક અગર બે સૂર્ય હોવાના વિષયમાં કંઈ પણ નિર્દેશ મળતું નથી, આ પ્રમાણે આ આઠે મતવાદિયેના સ્થાનનો સારાંશ બતાવેલ છે.
(तत्थ एगे एवमाहंसु) मे 218 ५२वयि अभा ४ मे ५२तथि: २॥ वक्ष्यमा प्रारथी पाताने मालिप्राय ४ थे, रे मा प्रभारी छे, (ता पुरथिमाओ लोयंताओ पाओ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
